Slojevi istorije „izranjaju“ u Banji

Kroz naslage zemlje, kamena i maltera pri svakom arheološkom istraživanju Banje izroni nekoliko slojeva istorije. Ove godine arheolozi su istraživali monumentalnu srednjovekovnu trpezariju dužine 24 metra.

„Pronašli smo nekoliko faza obnove. Trpezarija prati kontinuitet južnog obziđa manastirskog, podignuta je u vreme Vizantije, kada je Sveti Sava ovde postavio episkopsko sedište, bila je obnovljena u 14. veku tako da imamo dva nivoa života“, objašnjava arheolog savetnik u republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture Beograda, rukovodilac iskopavanja Marina Bunardžić.

O veličini i značaju govori i peć u kojoj je odjednom moglo da se ispeče 100 hlebova.

U malenom gradu Banja koji se sredinom 12. veka našao i na karti sveta arabljanskog geografa Idrizija, bile su i rudarske topionice.

„Kada se bakar istopi, on se sipa u modele za preradu i transport. Našli smo jednu kokilu u kojoj ima oko 10 kilograma metala“, kaže arheolog Radovan Bunardžić.

Manastir Svetog Nikole već ima bogatu zbirku crkvenih predmeta iz višedecenijskih istraživanja, a oni svetovni će u zbirke Pribojskog muzeja.

„Postoje predmeti od keramike koja je iz vizantijskog perioda, ali i razvijenog i kasnog srednjeg veka od 14. do 17. veka“, navodi direktor Zavičajnog muzeja u Priboju Savo Derikonjić.

Polazeći od toga da je kroz stoleća svoje značajno mesto imala zbog manastira, ali i bogatstva lekovitih izvora, u Banji ulažu i u njih da bi uz duhovno postala značajno turističko mesto.

Vraćanjem zemlje izvora i objekata crkvi, započeta je rekonstrukcija, uređena su četiri bazena, za nastavak radova na hotelu čekaju se sredstva. Oživljavanje mesta zajednički su započeli crkva i opština.

„Mi smo samo u zadnjih godinu dana uložili u Pribojsku banju, negde oko milion i 400 hiljada evra, a planiramo da ulažemo u infrastrukturu, a kao primer efikasnosti je da smo građevinske dozvole za sve ove radove izdavali u roku ne dužem od 48 sati“, ističe predsednik opštine Priboj Lazar Rvović.

„Veliki je potencijal u Banji i siguran sam da će u narednih pet do 10 godina biti jedna od najznačajnijih banja u Srbiji“, kaže otac Marko Papić iz Mileševske eparhije.

Oko hiljadu gostiju sa strane, od toga 70 posto iz susednih zemalja za samo dvadesetak dana od kada Banja ponovo radi uz pune bazene to i nagoveštava.