Teatar na đumruku

Ubrzo po preseljenju srpske prestonice iz Kragujevca u Beograd osnovano je i prvo stalno pozorište u Beogradu. Bio je to Teatar na Đumruku koji je, po nalogu kneza Mihajla Obrenovića, počeo sa radom 16. decembra (po novom kalendaru) 1841. godine u magacinu carinarnice (đumrukana, na turskom) na savskom pristaništu, u današnjoj Sava mali. Osnivanje pozorišta na Đumrku predstavljalo je deo šire državne, prosvetiteljsko-obrazovne strategije uspostavljanja institucija važnih za istoriju modernog razvoja Srbije. Usledilo je osnivanje Društva srpske slovesnosti (potonja Srpska akademija nauka i umetnosti), Narodnog muzeja, potom i Narodnog pozorišta. Po nalogu kneza, i uz državne subvencije, utemeljivači i rukovodioci Teatra na Đumruku bili su Atanasije Nikolić, Petar Radovanović i Jovan Sterija Popović.Postavkom Sterijine drame "Smrt Stefana Dečanskog" počeo je rad Teatra na Đumruku koji će, za manje od godinu dana postojanja, izvršiti značajan uticaj na razvoj pozorišta u Srba, formiranje publike, repertoarske politike, pozorišne kritike, uopšte na razvoj nacionalnog pozorišta i dramske književnosti. Povodom 175 godina od osnivanja Teatra na Đumruku u Pozorištu na Terazijama odigrana je prigodna predstava, u režiji Mihaila Vukobratovića, koja uz odabrane delove iz Sterijine drame "Smrt Stefana Dečanskog", rekonstruiše vreme i prilike uoči osnivanja prvog pozorišta u Beogradu.Uz igrane delove iz predstave Pozorišta na Terazijama, profesorka Filološkog fakulteta Zorica Nestorović i reditelj Mihailo Vukobratović govore o prosvetiteljsko-obrazovnom značaju Teatra na Đumruku, kulturnom i društvenom kontekstu, o predstavama koje su bile na repertoaru, uopšte o počecima profesionalnog pozorišnog života u Beogradu i Srbiji toga vremena.

Autor i urednik: Slobodan Savić