Moja lepa Srbija-Prokuplje

Njegovo je utvrđenje na temenu Hisara, njegova je kula kraj Toplice i crkva u podgrađu, po njemu je nazvana glavna gradska ulica. Stari Jug Bogdan i njegovih devet sinova, kao devet bisernih krugova, centralni su deo gradskog grba. A jedno selo u blizini Prokuplja nazvano je Jugbogdanovac.

Turski istoričar Nešri piše da je u bici na Kosovu učestvovao i toplički vojvoda, uticajna ličnost i savetnik kneza Lazara. Istoriji je poznat i po tome što se pominje u povelji kneginje Milice, kao jedan od velmoža Toplice. Moguće je da je sećanje na njega osnova za legendu o Jug Bogdanu.

Nije potvrđeno da su kosovski junaci Kosančić Ivan i njegov pobratim Toplica Milan istorijske ličnosti ili su samo deo narodnog predanja. Izvesno je da je despot Ivaniš imao imanje kraj reke Kosanice, desne pritoke Toplice, a Milan Toplica je gazdovao imanjem u okolini prokupačkog sela Viče. Mnogo je toponima u Toplici koji su vezani za kosovski boj. Po predanju, srpska vojska je na putu za Kosovo, predahnula i večerala u selu Trpeze. U Prokuplju su odlučili da jedan od simbola grada, Jug Bogdanovo utvrđenje na Hisaru, obnove i zaštite.

Reka Toplica sa obronaka Kopaonika, silazi u krajeve koji su po njoj dobili ime i kod Hisara zastane, kao da se premišlja kojim će putem do Južne Morave. Ćudljivo, umesto napred, krene da obilazi i obavija brdo, grejući mu leđa a zatim, posle nekoliko kilometara, kao da se pokajala, vraća se blizu mesta na kojem je zastala i mirno nastavlja put Niša i Južne Morave. Uinat zakonima prirode, umesto da pređe tih nekoliko stotina metara napred, grli se i nerado oprašta sa bratom Hisarom.

Istraživanja na arheološkom nalazištu Pločnik, koje je otrkiveno 1927. godine, pokazala su da je ovaj kraj bio naseljen i u vreme neolita. Bogatstvo materijalne kulture navelo je Milutina Garašanina da mlađu fazu vinčanske kulture nazove Vinča, Pločnik.

Ono što lokalitet Pločnik čini posebnim je pedesetak bakarnih predmeta koji su ovde pronađeni i koji svedoče o tome da su stanovnici drevnog Pločnika na razmeđi šestog i petog milenijuma pre nove ere savladali tehnologiju prerade bakarne rude. Ovde je započelo metalno doba koje i danas traje.

Autor teksta: Dragan Stojanović