Završna faza Dražine rehabilitacije

Sudski proces za rehabilitaciju Dragoljuba Mihailovića, komandanta četničkog pokreta i Jugoslovenske vojske u otadžbini bliži se kraju i konačna odluka trebalo bi da bude doneta nakon ročišta zakazanog za 25. januar, kaže pravna zastupnica Aleksandra Andrić.

"Nemamo novih dokaza i nakon svedočenja istoričara Branka Latasa i ročišta zakazanog za 25. januar očekujemo i konačnu odluku", rekla je Aleksandra Andrić nakon današnjeg ročišta i postupka za rehabilitaciju pred višim sudom u Beogradu.

Danas su svedočili istoričari Kosta Nikolić i Veselin Đuretić.

Nikolić smatra da treba rehabilitovati Mihailovića, osuđenog 1946. godine na smrt zbog saradnje s nacističkim okupatorima u Drugom svetskom ratu, ocenjujući da je postupak koji je vođen protiv njega bio politički montiran.

Nikolić ističe da Mihailoviću nikada nije uručena presuda i da nije imao pravo na valjanu odbranu.

Istoričar je takođe demantuje tvrdnje da je Mihailović ratni zločinac i precizira da u procesu nije dokazano da je on ubio bilo koga, a kamoli počinio bilo kakvo masovno istrebljenje.

"U presudi ne piše ni da je je osuđen za izdaju naroda, već za izdaju narodnooslobodilačke borbe", kaže Nikolić, dodajući da nema dokaza o tome da je Mihailović sarađivao sa Nemcima, već je, kako navodi, samo želeo da zaštiti civile od stradanja.

"Mihailović i njegova vojska nikada nisu potpisali sporazum sa Nemcima, dok Partizani jesu", naglašava Nikolić i precizira da je i Milovan Đilas bio jedan od potpisnika sporazuma iz 1943. godine, po kojem bi Partizani i Nemci postali saveznici, ako bi se desila Anglo-američka ofanziva na Balkan.

Istoričar, takođe, tvrdi da je Mihailović jedine pregovore sa Nemcima vodio 1941. godine, kada mu je, kao predstavniku legitimne i tada priznate vojske, bilo ponuđeno da se razoruža i preda, što je on odbio.

Nikolić odbacuje tvrdnje da bi rehabilitacija Mihailovića mogla da ugrozi proces evropskih integracija Srbije, pošto postoje i evropske konvencije upućene zemljama koje su se suočavale sa totalitarnim režimima, u kojem se pozivaju na suočavanje sa prošlošću.

Istoričar Veselin Đuretić je sudu predao svoju knjigu "Rehabilitacija generala Draže Mihailovića" i ocenio da je Mihajlović bio predvodnik struje koja je težila zapadu, a da je Josip broz Tito bio druga, avnojevska strana, "velikohrvatska" i "velikoalbanska", koja je, zapravo, razorila srpstvo i jugoslovenstvo.

"To su sukobi koji su i danas aktuelni", kaže je Đuretić.

Tokom ročišta ispred suda se okupilo i oko 15 aktivista sa vidljivim komunističkim obeležjima, a jedna od parola koju su uzvikivali bila je i "Draža, Gotovina - sluge okupatora".

Pred Višim sudom u Beogradu okupila se i nekolicina sa šubarama s kokardama, među kojima je i lider "Obraza" Mladen Obradović.

Prvi osnovni sud u Beogradu je 5. oktobra proglašava Mihailovića mrtvim i kao datum njegove smrti utvrđuje 31. jul 1946. godine. Ta odluka je bila preduslov za okončanje postupka rehabilitacije.

Zahtev za rehabilitaciju su 2006. godine podnose Mihailovićev unuk Vojislav Mihailović, profesori Smilja Avramov i Kosta Čavoški, Srpski liberalni savet i Udruženje jugoslovenske vojske u otadžbini.

Zahtevom je zatraženo poništenje presude od 15. jula 1946. godine, kojom je Mihailović osuđen na smrt zbog kolaboracije s nacističkim okupatorima i kojom su mu oduzeta sva građanska prava.

Dva dana kasnije, 17. jula 1946. godine, streljan je kao državni neprijatelj "broj jedan", a do danas nije objavljeno gde je streljan i sahranjen.

Postupak za rehabilitaciju je počeo 16. septembra 2010. godine.