Istorija Karlovačke mitropolije

Karlovačka mitropolija je bila nezavisna i samoupravna pravoslavna crkvena oblast u Habzburškoj monarhiji i, pred kraj svog postojanja,u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Dobila je ime po svom dugogodišnjem sedištu u Sremskim Karlovcima.

U početku je imala autonomni status u okviru Pećke patrijaršije, da bi je posle ukidanja ove patrijaršije Vaseljenska crkva prećutno priznala za potpuno nezavisnu i samoupravnu. Karlovačka mitropolija osnovana je 1708. godine. Od 1848. do 1920. mitropolit karlovački je počasno nosio titulu patrijarha srpskog, koju Vaseljenska crkva nije priznavala. Poslednji patrijarh, od 1907. do 1913., bio je Lukijan Bogdanović. Nakon njegove smrti, mitropolitski tron je ostao prazan sedam godina. Karlovačka mitropolija je 1920. godine spojena sa ostalim srpskim crkvenim oblastima u jedinstvenu Srpsku patrijaršiju. Ukidanjem Karlovačke mitropolije-patrijaršije (1920 ) njene eparhije su ušle u sastav obnovljene, jedinstvene, Srpske patrijaršije. Mada je dugo vremena bila politički odsečena od Pećke patrijaršije, Karlovačka mitropolija je uspela da opstane, pa čak i da je nadživi. Svojim radom je umnogome doprinela očuvanju pravoslavlja i jedinstva srpskog naroda. To je urodilo mnogim pozitivnim rezultatima. Revolucionarna 1848. godina zatekla je Srbe spremne i složne da se bore za svoja vekovna prava proistekla iz privilegija.

U ovonedeljnoj Riznici govorimo o osnivanju Karlovačke mitropolije 1708.godine, istorijskim i političkim okolnostima koje joj prethode, periodu ujedinjenja Mitropolije Beogradske i Karlovačke (1726-1739) sa sedištem u Beogradu i Sremskim Karlovcima, Velikom veku Karlovačke mitropolije, mitropolitu Pavlu Nenadoviću (1749-1768), mitropolitu Stefanu Stratimiroviću (1790-1836), revovolucionarnim događajima u habrzburškoj monarhiji 1848. godine., srpskom odlučnom pokretu, u jeku revolucije, i nacionalnim zahtevima Srba, otvaranju pitanja Srpske Vojvodine, mitropolitu Josifu Rajačiću, potom arhiepiskopu karlovačkom i patrijarhu srpskom od 1848 do 1861. godine i njegovim zaslugama za stvaranje Srpske Vojvodine a, biće i reči i o srpskim raskolima i deobama 1861-1914 jer se politika sve više meša u crkvena pitanja, Veliki rat i Ujedinjenje.

Gost emisije je prof. dr Goran Vasin, Odsek za istoriju Filozofskog fakulteta u Novom Sadu.

Autor i voditelj: Dušanka Zeković.