Iz arhive Radio Beograda – Beogradska filharmonija

Po ugledu na velike evropske metropole, period između dva svetska rata u Beogradu obeležila su nastojanja muzičara da unaprede muzički život prestonice. Tako je 1923. godine osnovano Društvo Beogradske filharmonije, čiji je idejni tvorac i osnivač, te prvi direktor i umetnički rukovodilac bio Stevan Hristić. Pod imenom Beogradska filharmonija, orkestar sastavljen od muzičara Opere Narodnog pozorišta, đaka i nastavnika beogradskih muzičkih škola i nekoliko amatera, imao je svoj debi 13. juna iste godine. Odmah po osnivanju Hristić je ustanovio sistem pretplatničkih koncerata, sa gostovanjima domaćih i stranih umetnika, i započeo rad na savladavanju klasičnog, kao i tada savremenog repertoara. Nakon prvog međunarodnog gostovanja u Sofiji 1936. godine, umetničko vođstvo preuzeo je Lovro Matačić, koji je značajno doprineo podizanju izvođačkog nivoa i renomea Beogradske filharmonije.

Nakon ratnog perioda, u kojem Filharmonija nije bila aktivna, orkestar preuzima kompozitor i dirigent Oskar Danon, a ansambl uglavnom nastupa u okviru različitih državnih manifestacija. Svoju autonomiju dobija 1951. godine i menja ime u Simfonijski orkestar Narodne Republike Srbije, kada na čelo dolazi Krešimir Baranović. Godinu dana kasnije orkestru je trajno vraćeno ime Beogradska filharmonija. Tokom desetogodišnjeg Baranovićevog mandata kao direktora i šefa-dirigenta, orkestar se ustalio kao ansambl sa redovnim nastupima i abonmanskim koncertima, a načinjeni su i prvi koraci u pravcu decentralizacije muzičkog života. Tako je Filharmonija, pored redovnih koncerata u beogradskim koncertnim dvoranama, nastupala i u domovima kulture, školama, bioskopima, pa i fabričkim halama širom Srbije, ali i ostvarila gostovanja u Grčkoj, Libanu, Egiptu i Rumuniji.

Zlatnim dobom ovog ansambla snamtra se period od 1961. godine do 1978, kada na čelo Filharmonije dolazi Živojin Zdravković, koji je proširio njihov repertoar na kompozicije 20. veka. Orkestar je bio sastavljen od 102 muzičara, a duvački sastav uživao je ugled najboljeg u Jugoslaviji, što su isticali i inostrani kritičari. Otvaranjem tadašnje Jugoslavije prema inostranstvu, u ovom periodu Filharmonija je ugostila velike umetnike, ali i ostvarila značajnija gostovanja. Uspešni nastupi rezultirali su i značajnim snimcima koje je orkestar ostvario prvo za domaće, a potom i čuvene svetske diskografske kuće Philips, Decca, i EMI, a svetski stručnjaci su Beogradsku filharmoniju u to doba rangirali na peto mesto najboljih evropskih orkestara.

Urednica Marija Vuković