Žene u muzici – Luize Adolfa L Bo

Večerašnju emisiju ispuniće dela Luize Adolfe L Bo koja je, poput drugih žena-kompozitorki devetnaestog veka, karijeru započela kao pijanistkinja, razvijajući se potom kao kompozitorka, da bi se u zrelijoj fazi oblikovala i kroz pedagoški rad i muzičku kritiku. Stvaralaštvo ove nemačke autorke broji 63 opusa kamerne, klavirske i horske muzike, solo pesama, orkestarskih ostvarenja, kao i dve opere. Njen muzički jezik, koji se neznatno menjao tokom vremena, karakterišu snažne, dobro oblikovane teme i stroga sonatna struktura, uz povremenu upotrebu neuobičajenih akordskih sklopova i lajtmotiva. Slušaćete: Trio za violinu, violončelo i klavir, opus 15, Sonatu u De duru za violončelo i klavir, opus 17 i Koncert za klavir i orkestar u de molu, opus 37.

Rođena 25. aprila 1850. godine u Raštatu, Luize Adolfa L Bo je bila jedinica u nemačkoj porodici koja je sa očeve strane vodila poreklo iz Francuske. Njen otac – Vilhelm L Bo – bio je vojni oficir, aktivan kao kompozitor-amater koji je vodio mešoviti hor u Raštatu. Prve poduke u sviranju klavira Luize Adolfa je dobila upravo od oca, a tada je načinila i svoje prve korake u komponovanju. Prepoznavši u njoj izuzetan talenat, roditelji su odlučili da se u potpunosti posvete njenom školovanju i podrže je u odluci da muziku odabere kao životni poziv. Od 1863. do 1866. godine pohađala je Žensku školu u nemačkom gradu Karlsrue, u kojoj je posebnu naklonost razvila ka izučavanju jezika, dok je uporedo išla i na privatne časove klavira, violine i pevanja kod tada istaknutih pedagoga poput Vilhelma Kalivode i Antona Hajcingera. Debitantski nastup imala je 27. novembra 1867. kada je u Karlsrueu svirala Bahova dela, a sa Dvorskim orkestrom iz Baden-Badena muzicirala je 1868; ovaj nastup mlade pijanistkinje posebno su hvalili Franc Lahner i Anton Rubinštajn. Potom je svoja dela predstavila Hansu fon Bilovu zadobivši njegovo poštovanje i podršku, a leta 1873. pohađala je časove klavira i kod Klare Šuman.

Koncertna turneja februara 1874. odvela je Luize Adolfu L Bo u Holandiju, gde je imala zapažene nastupe, a po preporuci i savetu Hansa fon Bilova, porodica L Bo se preselila u Minhen kako bi Luize Adolfa studirala kod Jozefa Rajnbergera, koji je od prvog susreta sa ovom umetnicom bio zadivljen njenim osobenim talentom i koji joj je kasnije posvetio Tokatu za klavir, opus 104. Međutim, kako su pravila Kraljevske muzičke škole Bavarske, koja će vremenom izrasti u minhenski Univerzitet za muziku i izvođačke umetnosti, podrazumevala rodnu podelu među studentima, Luize Adolfa je bila primorana da časove pohađa odvojeno od svojih kolega-muškaraca.

Ovaj, 'minhenski' period koji je trajao do 1885. godine, predstavljao je naplodniju i najproduktivniju fazu u profesionalnom radu Luize Adolfe L Bo, kao kompozitorke i pijanistkinje, a rezultirao je nekim od njenih najboljih dela, nagradama za kompoziciju, pozitivnim kritikama i toplim prijemom u Berlinu, Lajpcigu, Salcburgu i Beču, ali i susretima sa Bramsom, Listom i Hanslikom. U 'minhenskom' periodu započela je da gradi karijeru i muzičke kritičarke, pišući tekstove za Allgemeine deutsche Musikzeitung. Pored toga, od 1878. vodila je i majstorski kurs klavira namenjen obrazovanim devojkama sa željom da ih pripremi za pedagoški posao.

Međutim, zbog narušenog zdravlja roditelja, ali i teškoća sa kojima sa susrela u Minhenu prilikom odabira muzičara koji bi izvodili njena dela, Luize Adolfa L Bo se sa porodicom septembra 1885. godine preselila u Visbaden. U ovom gradu, u kojem su sa velikim zanimanjem prihvaćene njene kompozicije, radila je kao profesorka teorije muzike i pevanja. Nakon boravka u Berlinu – gde je u Kraljevskoj biblioteci od 1890. do 1893. pohađala časove istorije muzike – usledilo je još jedno preseljenje, ovog puta u Baden-Baden, gde je L Bo pobrala velike uspehe nakon premijera simfonijske poeme Hoenbaden, opus 43, Gudačkog kvinteta, opus 54, i opere sa bajkovitom tematikom koju je naslovila Začarani kalif, opus 55 i koju je posvetila svojim, tada preminulim roditeljima. Nakon brojnih, neuspelih pokušaja da ova opera bude izvedena i u drugim gradovima, razočarana prestala je da komponuje.

Od 1903. često je odlazila na studijska putovanja u Italiju i Francusku, da bi 1910. godine u Baden-Badenu objavila knjigu Memoari žena-kompozitorki. U ovom autobiografskom delu, pored zanimljivih zapažanja o koncertima i kompozitorima sa kojima se susretala, ostavila je i dragocene podatke o muzičkom životu epohe. Godine 1922. dodeljena joj je doživotna penzija, a već naredne, 1923. promovisana je u Počasnog viteza Plavog cveta.

Povodom 75. rođendana Luize Adolfe L Bo, aprila 1925, u Baden-Badenu održan je koncert sa programom koji je u celini bio posvećen njenim ostvarenjima. Preminula je 17. jula 1927. godine. U znak sećanja na ovu umetnicu, Muzička biblioteka u Baden-Badenu danas nosi njeno ime.

Urednica Irina Maksimović Šašić