Žene u muzici – Signe Lund

Signe Lund je rođena 15. aprila 1868. godine u Oslu, u umetničkoj porodici. Njena majka je bila pijanistkinja i kompozitorka Brigite Teodora Karlsen, a brat - Henrik Lund - istaknuti slikar i grafičar čija dela i danas krase brojna norveška zdanja poput Nacionalne galerije, Parlamenta i Narodnog pozorišta. Prve poduke na klaviru Signe Lund je dobila od majke, a studije je pohađala na Konzervatorijumu u Oslu. Primetivši njen talenat, Edvard Grig i Johan Svendsen podstakli su je da studira kompoziciju u inostranstvu, pa je nastavila da se obrazuje u Berlinu kod Vilhelma Bergera, kao i u Kopenhagenu i Parizu. Iako je poticala iz ugledne umetničke porodice i imala priliku da još od detinjstva bude okružena istaknutim norveškim umetnicima, za mladu ženu, kompozitorku u usponu, odlazak u inostranstvo predstavljao je put pun izazova. Nakon kratkog perioda pedagoškog rada u Norveškoj, 1902. preselila se u Njujork, a potom, 1918. godine u Čikago. Krug prijatelja koje je stekla u Americi činili su političari, umetnici i novinari okrenuti socijalističkim idejama i feminističkim pitanjima, pa je ubrzo uvidela da je njihov pristup, kako je jednom prilikom i sama istakla, „najučinkovitiji za dobro unapređivanje društva".

Pored plodnog kompozitorskog rada, Signe Lund je bila veoma aktivna i kao dopisnica norveških novina. Naime, u kritičkim tekstovima podrobno je pisala o problemima vezanim za siromaštvo, borbu za prava žena, kao i o uslovima rada kompozitora i muzičara u Americi i Norveškoj. Radila je kao šefica Muzičkog odseka Državne škole u Mejvilu, u Severnoj Dakoti, međutim, zbog izraženog socijalističkog opredeljenja, nakon samo nekoliko meseci bila je prisiljena da napusti ovu obrazovnu ustanovu. Snaga pisane reči kojom je hrabro ukazivala na probleme sa kojima su se suočavali norveški kompozitori, inicirala je osnivanje Udruženja norveških kompozitora 1917. godine.

U periodu od 1924. do 1927. godine Signe Lund je putovala širom Amerike, gde je održala na stotine predavanja o kulturi i umetnosti Norveške, promovišući i svoja ostvarenja koja su pored nje izvodili i poznati američki solisti i simfonijski orkestri. Za doprinos u jačanju odnosa između Amerike i Norveške odlikovana je 1929. godine Kraljevom zlatnom medaljom za zasluge, iako njena dela u rodnoj zemlji nisu često izvođena. U autobiografiji iz 1944. godine istakla je kako je norveški establišment prema njoj postupao nepravedno, navodeći da niko nije bio voljan da objavi ili izvede njena dela. Iako su na koncertu održanom u Oslu povodom šezdesetog rođendana ove autorke članovi Filharmonijskog društva pod upravom Huga Krama odsvirali nekoliko njenih kompozicija, ona je i dalje bila revoltirana navodeći da je na ovom događaju više pažnje bilo posvećeno njenom izgledu, nego muzici: „Kao žena, naišla sam na mnoga zatvorena vrata, a najviše u Norveškoj", reči su Signe Lund. Nakon Drugog svetskog rata, iz Amerike se vratila u Oslo, u kojem je preminula 6. aprila 1950. godine.

Muzički jezik Signe Lund, oblikovan pod uticajem tradicije nemačkog poznog romantizma, odlikuje se jednostavnošću, elegantnim harmonskim rešenjima i široko koncipiranim lirskim melodijama.

Urednica Irina Maksimović Šašić