Umetnost interpretacije – Arturo Toskanini

Poštovan zbog svog perfekcionizma, osećaja za orkestarski zvuk i fotografskog pamćenja, Arturo Toskanini postao je jedno od najpoznatijih imena u svetu klasične muzike, zahvaljujući uspehu operskih produkcija kojima je rukovodio, te dugogodišnjim direktnim radijskim i televizijskim prenosima sa Simfonijskim orkestrom NBC-a.

Rođen 1867. godine u Parmi, u svet muzike ušao je kao instrumentalista, studirajući violončelo na konzervatorijumu i potom se pridruživši jednoj operskoj trupi. Tokom turneje u Južnoj Americi 1886, nakon višemesečnog nezadovoljstva članova ansambla dirigentima sa kojima su nastupili, muzičari su ubedili Toskaninija da stane za pult. Zahvaljujući svom neverovatnom pamćenju, devetnaestogodišnji Toskanini je čitavu Aidu dirigovao napamet, bez ikakvog pređašnjeg dirigentskog iskustva, a njegov harizmatični nastup istog trenutka je osvojio publiku. Tokom te sezone dirigovao je čak osamnaest opera, koje su sve doživele uspeh. Po povratku u Italiju nastavio je jedno vreme da paraleleno gradi karijeru violončeliste i dirigenta, sarađujući sa najvećim stvaraocima tog doba poput Pučinija, Verdija, Leonkavala i Katalanija. Neke od danas najpoznatijih opera, poput Boema, Pajaca ili Vali, doživele su svoje premijere upravo pod rukovodstvom Artura Toskaninija koji se od 1898. godine nalazio na mestu šefa-dirigenta milanske Skale. Deset godina kasnije, prodružio se Metropoliten operi u Njujorku, postavljajući nove standarde u radu ove kuće i uvodeći prakse od kojih su neke i danas u upotrebi. Iako se u periodu od 1921. do 1929. godine vratio u Skalu, na mesto muzičkog direktora, tokom dvadesetih i tridesetih godina prošlog veka, Toskanini je svoju karijeru nastavio da razvija pre svega u Sjedinjenim Američkim Državama, kao dirigent Njujorške filarmonije do 1936. godine. Godinu dana kasnije, stao je na čelo orkestra koji je bio formiran isključivo kako bi svirao sa njim - Simfonijskog orkestra NBC-a. Sa ovim ansamblom, ostvario je veliki broj direktnih radijskih i televizijskih prenosa, te diskografskih zapisa, kojima je potvrdio reputaciju najznačajnijeg dirigenta prve polovine veka.

Njegov dirigentski stil zasnivao se na apsolutnom poštovanju autorskih intencija i najvećoj mogućoj preciznosti, jednostavnim pokretima, i dirigovanju svih partitura napamet.

Pored operskog repertoara, bio je posvećen i simfonijskoj muzici, a među brojnim premijerama, izdvaja se svetska premijera Barberovog Adađa, te američka premijera Sedme sifmonije Dmitrija Šostakoviča, čija je partitura na mirkofilmovima iznesena iz okupiranog Lenjingrada kako bi bila izvedena u julu 1942.

Diskografski opus Artura Toskaninija izuzetno je bogat, a sam dirigent je poslednjih godina života intenzivno radio na sređivanju ovih snimaka i njihovoj publikaciji. Između ostalog, tu su simfonije Betovena, Bramsa, orkestarske kompozicije Berlioza, Dvoržaka, Debisija, Mendelsona, kao i opere Verdija i Vagnera.

Urednica emisije: Ivana Neimarević