Muzika viva – Misi Macoli

Ova autorka koju kritika opisuje kao „jednog od najdoslednije inventivnih, iznenađujućih kompozitora koji trenutno rade u Njujorku", 2018. godine bila je jedna od dve umetnice koje su prvi put u istoriji dobile porudžbinu da napišu delo za Metropoliten operu. Studentkinja nekih od najznačajnijih kompozitora sa kraja 20. i početka 21. veka poput Dejvida Langa, Luja Andrisena, Arona Džeja Kernisa i Martejna Padinga, učila je na institucijama kao što su Škola za muziku na Univerzitetu Jejl ili Kraljevski konzervatorijum u Hagu. Nakon povratka u Njujork, prevashodno se usmerila na stvaranje dela za scenu, sarađujući sa operskim kućama iz Filadelfije, Los Anđelesa, Sinsinatija, ali i vodećim američkim simfonijskim i kamernim ansamblima.

Delo koje ćete slušati u večerašnjoj emisiji zapravo je prva kamerna opera Misi Macoli, nastala 2012. godine i inspirisana neobičnom životnom pričom Izabele Eberhart. Ova švajcarska spisateljica, istraživačica, novinarka i avanturistkinja, bila je jedinstvena pojava i jedna od najneobičnih žena tog doba. Još kao tinejdžerka počela je da objavljuje dela pod muškim pseudonimom, a 1897. godine, vođena dugogodišnjim interesovanjem za severnu Afriku, kao dvadesetogodišnjakinja, zajedno sa svojom majkom dolazi u Alžir. Puna prezira prema načinu života evropskih kolonizatora, Izabela Eberhart se najpre preselila u arapske delove grada, a ubrzo je prihvatila islam, te počela da se oblači kao muškarac, kako bi imala slobodu kretanja koja je bila uskraćena ženama. Pod imenom Si Mahmud Saadi, Eberhartova je često živela kao nomad, provodeći vreme u pustinji i pronalazeći inspiraciju u afričkim predelima i mističnim, sufističkim tumačenjima muslimanske vere. Zbog njenog neobičnog životnog stila, evropski sunarodnici su je odbacili i sa podozrenjem gledali na ovu mladu ženu. Na nju je čak bio pokušan i atentat, a privremeno je bila i proterana iz Alžira, pod optužbom da je engleski špijun. Povratak joj je omogućen tek kad se udala za alžirskog vojnika 1902, ali je dve godine kasnije poginula, kada ju je u pustinji zadesila oluja, koja je pruzrokovala bujice u kojima se udavila. Njen literarni opus je postao zapaženiji tek nakon njene smrti, kada su posebno isticane njene napredne ideje, poput zalaganja za dekolonizaciju Afrike i emancipaciju žena.

Libreto kamerne opere koju ćete večeras čuti, zasnovan je na tekstovima koji su inspirisani njenim literarnim delima, kojima Misi Macoli želi da publiku "uroni" u emotivni i duhovni svet ove neobične žene, dočaravajući bol zbog gubitka najbližih članova porodice, uzbuđenje nakon dolaska u Afriku, radost novootkrivene ljubavi, ushićenje samospoznaje i misteriju smrti. Prema rečima kompozitorke, nju su inspirisale univerzalne teme koje se pojavljuju u životu Izabele Eberhart – koliko su njena iskušenja, pitanja koja je sebi postavljala, njene stasti i želje bile odraz puta koje su žene morale da prođu tokom 20. i 21. veka. „Izabela je morala da načini ogroman napor da bi mogla sebe da definiše kao nezavisnu ženu u tim ekstremnim okolnostima", naglašava Misi Macoli.

Pored partiture napisane za ženski glas i ansambl, ovo delo ima i vizuelni segment, koji je realizovao Stiven Tejlor. On je iskoristio stare filmske zapise sa početka 20. veka kako bi stvorio vizuelni narativ koji ne predstavlja samo opis životne priče Izabele Eberhart, več predstavlja odraz emocionalnih tema svakog odseka kompozicije.

Urednica emisije: Ivana Neimarević