Kompozitor meseca – Igor Stravinski

Ovaj ruski kompozitor, pijanista i dirigent preminuo je 6. aprila 1971. godine u Njujorku. Jedan je od najuticajnijih i najizvođenijih kompozitora 20. veka. Bio je višestrana ličnost, te je tokom svoje dugogodišnje stvaralačke karijere obuhvatio skoro sve značajne tendencije koje su obeležile muziku njegovog doba - od romantizovanog nacionalizma u ranim baletima, do eksperimentalnog pristupa tradiciji u godinama tokom Prvog svetskog rata, neoklasicizma od 1920. do 1951. godine, istraživanja stare muzike kroz svet protoserijalizma pedesetih godina, do izuzetno veštih interpretacija serijalne tehnike u poslednjoj deceniji života. Stalno menjanje životne sredine takođe je reflektovano u njegovim delima, sa složenim, a neretko skrivenim obrascima uticaja i konotacija u kojima ih je koristio. S druge strane, Stravinski nikada nije izgubio vezu sa ruskim poreklom, čak i kada je prestao da komponuje dela sa očiglednim elementima ruskog folklora ili slovenskog idioma.

Igor Stravinski rođen je 1882. godine u aristokratskoj porodici. Njegova majka bila je ćerka visokog činovnika u državnom ministarstvu u Kijevu, a otac je poticao iz bogate poljske porodice većnika i zemljoposednika. Zanimljivo je pomenuti da je njegov otac, Fjodr Stravinski, bio izuzetno talentovan pevač, te je nakon studija prava pohađao pevanje na Konzervatorijumu u Sankt Peterburgu, a 1876. debitovao je u teatru Marinski. Vrlo brzo je osvojio rusku opersku scenu i smatrali su ga jednim od najboljih bas-baritona svoje generacije, a na vrhuncu slave bio je upravo u periodu kada je rođen njegov treći sin, Igor. 

Stravinski je veoma brzo savladao čitanje paritura, kojima je imao pristup u bogatoj porodičnoj biblioteci. Takođe, imao je priliku da prisustvuje premijernim izvođenjima, kako Vagnerovih dela, kojima je bio oduševljen u mladosti, tako i delima drugih ruskih i evropskih kompozitora. Već kao mlad počeo je da komponuje, ali ništa od njegovih dela nastalih pre 1898. godine nije ostalo sačuvano. Tada zapravo ni on, a ni njegovi roditelji, nisu razmišljali o ozbiljnijoj muzičkoj karijeri svog sina. Pohađao je gimnaziju u Sankt Peterburgu, a potom se upisao u privatnu školu, gde je učio matematiku, istoriju i jezike. Školu je napustio godinu dana pre završetka, i upisao studije prava, a njegova najveća želja zapravo je bila da studira muziku. Stravinski je dve godine pre studija počeo da radi sa novom i izuzetno uticajnom profesorkom klavira, Leokadijom Kašperovom, učenicom Antona Rubinštajna. Godine 1901. počeo da je pohađa i časove harmonije i kontrapunkta sa Fedirom Akimenkom, a potom i sa Vasilijem Kalafatijem, bivšim studentima Rimskog-Korsakova. Istoričari pretpostavljaju da su ovi privatni časovi muzike bili zapravo uslov Igora Stravinskog da uopšte upiše studije prava i udovolji svojim roditeljima. Tako je na pomenutom fakultetu upoznao i sina Rimskog-Korsakova, na čiji će poziv otići u Nemačku i provesti leto sa tom porodicom. Tada se Nikolaj Rimski-Korsakov prvi put susreo sa partiturama Stravinskog i premda nije bio oduševljen, savetovao ga je da napusti prava, ali da ne upisuje konzervatorijum, već da nastavi sa privatnim časovima teorije i ponudio mu je svoju pomoć.

Urednica emisije Jelena Damjanović