Teorijski profili

Martin Bernal: Fabrikovanje antičke Grčke

U emisiji Teorijski profili od 10. do 14. maja možete slušati ciklus posvećen britanskom istoričaru Martinu Bernalu. U prvoj emisiji pročitaćemo Bernalov tekst „Slika antičke Grčke kao sredstvo kolonijalizma i evropske hegemonije”, dok u nastavku ciklusa možete pratiti tekst intervjua „Fabrikovanje antičke Grčke” koji je sa autorom vodio Volter Koen.

Martin Bernal (1937–2013) je bio stručnjak za Kinu i modernu politiku, ali ono po čemu je u javnosti najviše poznat jeste njegovo kontroverzno delo o antičkoj Grčkoj. Tvrdio je da kulturni koreni grčke civilizacije ne potiču samo od indoevropskih osvajanja sa severa, već suštinski, što potvrđuju i antički autori, iz Egipta, istočnomediteranskih feničanskih gradova i zapadne Azije.

Umesto „arijevske" teorije o grčkom poreklu, dominantne od ranog 19. veka, koju je smatrao rasističkom, predlagao je „revidiran antički model" koji je priznavao izvesni indoevropski uticaj, ali je počivao na tvrdnji da je okvirno polovina lingvističkih i mitskih komponenti helenske kulture potekla od afričkih i azijskih izvora i da su dospeli u Grčku u 2. milenijumu pre nove ere. Trilogija u kojoj iznosi ovu ideju, Crna Atina: afroazijski koreni klasične civilizacije, izazvala je velike polemike među akademskim stručnjacima.

Tekstovi su prvi put objavljeni 1993. godine u 35. broju časopisa Social Text, a uskoro će se pojaviti i na srpskom jeziku u izdanju Karposa iz Loznice.

Prevela s engleskog Ivana Maksić.
Čitala Gordana Gačić.
Urednica ciklusa Tanja Mijović.