Naučni skupovi

Slika i reč – govori Saša Radovanović

U emisiji NAUČNI SKUPOVI petkom slušate snimke sa konferencije REČ I SLIKA koja je, u organizaciji Estetičkog društva Srbije, održana 8. i 9. oktobra u Zavodu za proučavanje kulturnog razvitka u Beogradu. U večerašnjoj emisiji ovog ciklusa možete pratiti izlaganje Saše Radovanovića „Ničeova metafora između slike i pojma”.

Prema tradicionalnoj Aristotelovoj teoriji, istraženoj u Poetici, pojam prethodi metafori. Metafora se definiše kao prenošenje sa jednog pojma na drugi, sa logičkog mesta na neko drugo, sa „doslovnog” na preneseno značenje. Kako zapaža Saša Radovanović, Fridrih Niče je napravio svojevrstan zaokret u razumevanju metafore, što se uočava još u njegovim ranim spisima (posebno u O istini i laži u izvanmoralnom smislu...). Za Ničea, metafora više nije retorička stilska figura, već fundamentalni nagon, stvaralački princip i estetski prafenomen. Shodno tome, pokazuje se da naša pojmovna kultura ima svoje arheološke fundamente u nesvesno-stvaralačkim procesima metaforizacije.

Metaforizacija ima svoje stupnjeve: nervna draž, slika, glas, reč i pojam. Prelazak sa jednog na drugi stupanj Niče određuje kao umetnički prenos, koji nije kauzalan ni logički već estetski i alogički odnos. Autor izlaganja zaključuje da Ničeovo novo određenje metafore putem umetničkog prenosa pruža mogućnost dubljeg povezivanja filozofije i umetnosti.

Sledećeg petka, 4. decembra, nastavićemo emitovanje zvučnih zapisa sa ovog naučnog slupa.

Urednica ciklusa Tanja Mijović.