Savremena srpska muzika

Ovaj kompozitor, muzički pisac, teoretičar i pedagog, rođen 1930. godine studirao je kompoziciju u klasi Marka Tajčevića, a dirigovanje u klasi Mihaila Vukdragovića na Muzičkoj akademiji u Beogradu. Diplomirao je na oba odseka 1955. godine, da bi potom predavao teorijske predmete u Muzičkoj školi „Mokranjac", a od 1965. godine i na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu. Godine 1985. izabran je za dopisnog, a 1994. za redovnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti, gde je do 2011. bio aktivan kao sekretar Odeljenja likovne i muzičke umetnosti.

Komponovao je više od 140 muzičkih dela raznih vrsta - pretežno solističkih, kamernih i koncertantnih, za koja je dobio dvadeset sedam nagrada, uključujući one Udruženja i Saveza kompozitora, radio stanica, raznih festivala i tribina. Despić je i autor naučno-teorijskih radova i brojnih srednjoškolskih i univerzitetskih udžbenika.

Muzički jezik Dejana Despića ukotvljen je u neoklasičnom diskursu, koji se neprekidno menja, često interpretirajući neke od savremenih muzičkih fenomena. Tako se u njegovim delima iz osamdesetih i devedesetih godina pojavljuju diskretni postmodernistički impulsi, koji donose delimičnu promenu kompoziciono-tehničke procedure unutar postojećeg Despićevog muzičkog univerzuma.

Prošle godine, Dejan Despić je dobio Mokranječvu nagradu za svoju operu Pop Ćira i pop Spira, opus 220, prvo delo ovog žanra u izuzetno obimnom opusu autora. U obrazloženju nagrade, članice žirija, muzikološkinje Ivana Miladinović-Prica i Ksenija Stevanović navele su sledeće: „U skromnoj tradiciji srpske (komične) opere, retko se posezalo i za velikim komediografskim uzorima iz naše književnosti što Despić čini. Sremčev mikrokosmos, banatsko selo s kraja XIX veka u kome se sudaraju i prepliću kulture, generacije, tradicionalne i modernističke vrednosti, svojom transpozicijom na opersku pozornicu, postaje ogledalo i našeg vremena i prostora, potvrđujući svevremenu aktuelnost ovog dela, ali i reprodukujući jednu vrstu geografsko-kulturalnih stereotipa, koji su zahvalni izvor komičke igre. Koristeći svoj pregledni, neoklasičarski muzički jezik briljantne stilistike, Despić za nas sada i ovde oživljava originalni Sremčev humor u scenski uzbudljivom i živopisnom prikazu života vojvođanske provincije pre više od jednog veka. U tom pogledu, ovo delo otkriva jednog nenadanog preteču, operu Falstaf Đuzepa Verdija. Slično kao što je i Verdiju bilo potrebno da napuni osamdeset godina kako bi stvorio svoj komični dragulj, tako je i Despićevo zrenje do opere trajalo punih osam decenija, a krunisano je delom komičnog žanra."

Urednica emisije Ivana Neimarević