Aleksandar Milosavljević: Pozorišne aktuelnosti

Branko Brezovec je reditelj čija je poetika sistematski građena na principima postmodernog pristupa pozorišnoj umetnosti, pa i na svesnom rediteljevom odbijanju da literarna dela prihvati kao jednom za svagda zadati materijal koji samo valja prevesti na jezik scene. Kako nas podseća Aleksandar Milosavljević, u dosadašnjoj karijeri ovaj reditelj je nekoliko puta na scenu postavljao Glembajeve; poznata je, na primer, njegova riječka inscenacija Gospode Glembaja u Hrvatskom narodnom kazalištu „Ivana plemenitog Zajca", u kojoj je 2007. godine publici, između ostalog, kao provokaciju ponudio i pojavu poznate pop pevačice Severine u ulozi barunice Kasteli-Glembaj. Docnije se Brezovec vratio Glembajevima scenskim postavkama u Zagrebu, u produkciji Kazališnog festivala „Eurokaz", gde je ulogu barunice igrao muškarac, a isti komad je režirao i u Prilepu, u Teatru „Vojdan Černodrinski", dok je sada doneo smelu odluku da načini neobičan spoj - zagrebačke i prilepske predstave.

Najnovija premijera, dakle fuzija prilepske i zagrebačke produkcije, krajnje je svedena, a na scenski format nije uticalo ni dupliranje broja aktera, jer je bezmalo svaku ulogu u ovoj koprodukciji igralo po dvoje glumaca. Stiče se utisak da je osnovna rediteljeva intencija bila da skrene pažnju gledalaca sa socijalne dimenzije Krležine drame na intimni plan, pa se tako naročito fokusirao na grotesknu prirodu glavnih junaka priče. Tako je stvorena gusta mreža mogućih tumačenja. Ironijska distanca na kojoj reditelj instistira funkcioniše tako što generiše nijansiranu duhovitost, koja je u suprotnosti s duševnim mrakom i tamnim tonovima ambijenta. Na planu scenografije, koju je kreirala Ivana Knez, prilepska produkcija afirmiše radikalni raskid sa svakim prizvukom realizma - sve je ovde do paroksizma stilizovano, najčešće u grotesknom ključu, a akteri se pojavljuju i scenski dejstvuju iz skučenih kutija nalik mrtvačkim sanducima. Međutim, između ovako prepoznate koncepcije i njene scenske realizacije postojao je isuviše veliki i dubok jaz, pa su mnogi elementi u predstavi tek naznačeni i, najčešće, samo nagovešteni. Otuda je i fuzionisanje dva glumačka ansambla delovalo kao mehanički postupak, scenski nedovoljno argumentovan, a na momente čak isuviše nasilan. Nije teško pretpostaviti šta bi Miroslav Krleža mislio, a svakako i glasno i jasno rekao o ovakvom pristupu uprizorenju njegove svakako najznačajnije i najizvođenije drame, no bez obzira na to, Brezovčeva inscenacija je legitimna i provokativna. Ako ništa drugo, provokativnost ove predstave bi možda Krleži izmamila diskretan osmeh, komenatriše Milosavljević.

Čitala Biljana Jovanović.
Urednica emisije Tanja Mijović.