Umetnost interpretacije – Andraš Šif

Čućete Šifova tumačenja Hromatske fantazije i fuge i Engleske svite broj 2 u a-molu Johana Sebastijana Baha, kao i Šest muzičkih momenata D 780 Franca Šuberta, objavljena na albumu Najveći pijanisti XX veka u izdanju diskografske kuće Filips.

Blistava umetnička biografija Andraša Šifa svedočanstvo je vrtoglavog uspona jednog od najznačajnijih pijanista današnjice. Rođen 1953. godine u Budimpešti, Šif je klavir počeo da svira u petoj godini, pokazujući već tada izuzetnu muzičku nadarenost. Godine 1968. osvaja prvo mesto na takmičenju muzičke omladine u organizaciji Mađarske televizije. Studije klavira pohađao je na Muzičkoj akademiji Franc List u Budimpešti, u klasi eminentnih mađarskih pedagoga – Pala Kadoša i Ferenca Radoša.

Posle završetka studija, u Londonu se usavršava u majstorskoj klasi Džordža Malkolma. Nakon uspešnog debija u Budimpešti koji je priredio 1972. godine, Šif započinje plodnu karijeru koncertnim turnejama po Evropi, Sjedinjenim Američkim Državama i Japanu. Nagrade koje Šif osvaja na prestižnim pijanističkim konkursima u Moskvi 1974. i Lidsu 1975. godine otvoriće mu vrata najprestižnijih svetskih koncertnih scena. Iz Mađarske je emigrirao u Sjedinjene Američke Države, gde je prvi put nastupio u Karnegi holu 1978. godine.

Tokom osamdesetih godina, kao već afirmisani umetnik, Andraš Šif se posebno vezuje za Salcburški festival, na kojem godinama deluje kao stalni gost, zajedno sa svojom suprugom, violinistkinjom Juukom Šiokavom. Kao strastveni poklonik kamerne muzike još od mladosti, Šif je 1989. godine osnovao sopstveni festival u austrijskom gradu Mondzu, koji u narednih deset godina specijalizovanim programom, posvećenim upravo kamernoj muzici, stiče veliki ugled.

Krajem devedesetih Andraš Šif počinje i dirigentsku delatnost, pokrenuvši orkestar Kapela Andrea Bark, sa kojim ostvaruje zapažen uspeh, posebno kao interpretator Mocartove koncertantne muzike. Tokom poslednjih godina, poseban akcenat Šifove pijanističke prakse čini nekoliko prestižnih angažmana u kojima je delovao kao rezidencijalni pijanista Vajmarskog umetničkog festivala i Berlinske filharmonije nekoliko sezona. Među njegovim najrecentnijim aktivnostima izdvaja niz koncerta koje je u sezoni 2011/2012. priredio u Karnegi holu u okviru ciklusa Umetničke perspektive, koncipirajući ih kroz tematsko fokusiranje na stvaralaštvo Bele Bartoka.

Posvećen ograničenom krugu kompozitora, u prvom redu Bahu, Skarlatiju, Mocartu, Šubertu i Bartoku, Andraš Šif se ne svrstava u red „univerzalnih” pijanista, već u izvođače koji svoj umetnički profil izgrađuju specijalizujući se za jedan pravac, autora ili žanr muzičke literature. U ovom smislu, Andraš Šif se prevashodno istakao kao interpretator muzike Johana Sebastijana Baha, po čemu se izdvaja kao jedan od najvećih autoriteta na ovom polju posle Glena Gulda. Njegova tumačenja Bahovih dela zasnivaju se na nastojanju da se posredstvom mogućnosti modernog klavira, polifonija uzdigne do najveće moguće zvučne heterogenosti, u čemu se dostignuta tembrovska raznolikost glasova polifonog sloga ukazuje kao simulacija multiinstrumentalnog sazvučja.

Bogatu praksu studijskog muziciranja Šif je počeo još za vreme boravka u rodnoj zemlji, sarađujući sa mađarskim Hungarotonom. Nakon inicijalnog albuma, koji je realizovao sa mađarskom sopranistkinjom Silvijom Saš za Londonski Deka, prešao je pod okrilje ove diskografske kuće. Kao njen ekskluzivni umetnik, Andraš Šif je realizovao veći broj projekata, među kojima i beleženje kompletnog klavirskog opusa Volfganga Amadeusa Mocarta. Pored snimaka dela ovog kompozitora, ističu se i njegova tumačenja solističkih i kamernih dela Baha, Hajdna i Šuberta. Šifove interpretacije Šuberta pokazuju želju da se njegova muzika predstavi kao komunikativna, što postiže pre svega insistiranjem na potcrtavanju njene izražene melodičnosti. Gotovo potpuno odsustvo dramatičnog gesta u njegovim izvođenjima ostvarenja ovog kompozitora nadoknađuje se nesvakidašnjom elegancijom muzičkog pokreta.

Autor emisije: Stefan Cvetković