Grobnica despota Stefana Lazarevića u Manasiji

Arheološka otkrića i druga istraživanja Manasije, izložena su u Zavičajnom muzeju u Jagodini, a izložba je otvorena do septembra.

Vođa arheologa i jedan od autora izložbe Marin Brmbolić ističe da je mesto despotove sahrane predstavljalo vekovnu dilemu.

Od 16. veka izneto je mnoštvo pretpostavki. Nedoumice o mestu despotove sahrane često su produbljivale i greške koje su se potkradale u prepisima, a i prenosom narodnih predanja.

„Na osnovu rezultata do kojih se došlo arheološkim iskopavanjima u manastirskom hramu i činjenice da su oni u apsolutnom saglasju sa istorijskim podacima, te prema našim saznanjima o ktitorskim grobnicama u srednjovekovnoj Srbiji, možemo nedvosmisleno zaključiti da je u zapadnom traveju crkve manastira, u grobnoj konstrukciji uz južni zid otkrivena grobnica sa zemnim ostacima ktitora - despota Stefana Lazarevića“, ističe Brmbolić.

Ovo mišljenje potvrđuju i rezultati obavljene antropološke, i u našoj nauci prvi put primenjene DNK analize. Time bez svake sumnje možemo konstatovati da je razrešena viševekovna nedoumica o mestu despotove sahrane, tvrdi Brmbolić.

Prva sistematska arheološka istraživanja manastira Manasije počela su 2005. godine, a grobnica sa moštima despota Stefana otkrivena je u jesen 2006. godine. Arheolozi tvrde da je grobno mesto u jugoistočnom uglu crkve poslednjih decenija unosilo veliku zabunu u nastojanju da se definiše gde je despot sahranjen.

Otkrivene su i istražene dve zidane grobnice iz 15. i 18. veka. Prema istorijskim izvorima, realno je pretpostaviti da je u starijoj sahranjen Kolojan Rusota, ličnost sa značajnim uticajem na dvoru despota Stefana ali i Đurđa Brankovića, ističu arheolozi Zavoda za zaštitu spomenika.

„Enigma groba despota Stefana Lazarevića je definitivno rešena“, rekla je ranije Tanjugu Gordana Simić, koja je ispred Zavoda više od 20 godina bila angažovana na obnovi Manasije.

„Despot Stefan je sahranjen u Crkvi Svete Trojice u manastiru Manasiji i to je crkva priznala“, rekla je Simić.

„Mi smo i očekivali da je despot ovde sahranjen. Istraživanja su vršena u unutrašnjosti crkve i kada se došlo do prvobitnog poda otkrivena je grobnica despota Stefana, upravo na mestu koje je opisao Konstantin Filozof“, rekla je Simićeva.

I kada su nađene mošti u manastiru Koporin, crkva je i tada rekla: „Neka se to smatra da je možda despot Stefan Lazarević, dok se ne bude pokazalo drukčije“, dodala je Simićeva.

Mesto u Crkvi Svete Trojice manastira Manasije, gde su otkrivene mošti despota Stefana, prekriveno je mermernom pločom, na kojoj je aranžiran buket cveća, na zidu crkve postavljena je pločica, izrađena najverovatnije od neke legure, na kojoj je ćirilicom i latinicom ispisano ime despota Stefana.

Uz crkvu, za devet godina, arheolozi su istražili i zdanje srednjovekovne trpezarije, veći deo manastirskog dvorišta i započeli radove na otkrivanju skrivenog puta.