Arheolozi otkrili drevnu masku obojenu ljudskom krvlju

Arheolozi su prvi put otkrili masku kada su tokom devedesetih godina prošlog veka iskopavali grobnicu jednog od vođa plemstva. Maska, obojena crvenim pigmentom, bila je postavljena na odvojenu lobanju muškarca starog 40 do 50 godina. Ostatak skeleta, pronađen u blizini, bio je okrenut naopačke i takođe ofarban u crveno. U grobu su otkrivena još četiri skeleta, od kojih su dva postavljena kao tablo koji izgleda predstavlja babicu i ženu koja rađa. Iskopano je i više od tone grobnih priloga, među kojima su i mnogi predmeti od legure zlata.

Misterija crvenog pigmenta

U vreme otkrića, naučnici su identifikovali crveni pigment kao mineral cinabarit, koji je zbog svoje jarkocrvene boje korišćen u mnogim kulturama. Ali nisu znali kako se gusta boja zadržala na maski hiljadu godina. „U vreme otkrića, naučnici su identifikovali crveni pigment kao mineral cinabarit, koji je zbog svoje jarkocrvene boje korišćen u mnogim kulturama. Ipak, nisu mogli da utvrde kako se gusta boja zadržala na maski hiljadu godina. Koje vezivno sredstvo je bilo tako delotvorno u crvenoj boji – ostalo je misterija", izjavili su autori nove studije.

Tim predvođen hemičarkom Univerziteta u Oksfordu Elizabet Pireš identifikovao je proteine, uključujući šest pronađenih u ljudskoj krvi, kao i druge koji verovatno potiču iz jaja mošusne patke.

Taj nalaz, kao i način na koji je skelet postavljen – obrnuto, kraj dve mlade žene koje su u položaju porodilje i babice – ukazuje da su time želeli ponovno rođenje pokojnog vođe, smatra tim.

Transformacija u božanstvo

Kultura Sikana postojala je od 8. do 14. veka, pre uspona carstva Inka. Na svom vrhuncu, između 900. i 1050. godine, njeni predstavnici su gradili monumentalne hramove, stvarali složeno ukrašene zlatne predmete i kontrolisali trgovačke puteve koji su dosezali do sadašnjeg gornjeg Amazona, južne Kolumbije i severnog Čilea.

Istraživači ne mogu da tvrde da proteini definitivno potiču iz ljudske krvi ili da su namerno umešani u boju, ali misle da je krv verovatno korišćena kao predstava životne sile.

Kao dokaz svoje teorije navode nalaze ranijih istraživanja koja su otkrila da su predstavnici kulture Sikan prinosili ljudske žrtve koristeći metodu zasecanja vrata i grudi da bi maksimalno povećali krvarenje.

Koautorka studije Lusijana da Kosta Karvalo, arheolog sa Univerziteta Oksford, kaže da španski kolonijalni dokumenti opisuju predkolumbijska verovanja prema kojima su pripadnike društvene elite rađale zvezde ili jaja i koji su se potpuno razlikovali od običnih ljudi.

„Ti mitovi takođe govore o tome kako se ovi plemići nakon smrti transformišu u mitska božanstva ili moćne pretke koje bi trebalo obožavati", kaže Karvalova. „Mislimo da je upotreba ljudske krvi kao veziva produžetak verske dogme koju je elita Sikana propagirala kako bi postigla transformaciju u deifikovane pretke."

Naučnici planiraju da istraže da li i druge pogrebne maske iz kulture Sikan sadrže tragove krvi, što bi pomoglo da se otkrije da li je ta praksa bila namenjena samo za sahrane velikaša. Lusijana da Kosta Karvalo misli da bi iz krvi mogli da izvuku i genetičke informacije.