Šumovi mora

Izložba „Šumovi mora" dr Biljane Mitrović, muzejskog savetnika, upoznaće vas sa mekušcima, čija je građa tela jasno definisana i razgraničena od ostalih životinjskih vrsta. Ljušture mekušaca raznolike su: školjke imaju dva kapka koji obuhvataju meko telo s bokova; poliplakofore se sastoje iz više ploča koje štite samo gornju stranu tela; skafopode su u vidu cevi otvorene na oba kraja, dok puževi imaju otvor samo na jednoj strani.

Mekušci su dobili ime prema latinskoj reči „mollis" što znači mekan, gibak i odnosi se na mekano telo unutar čvrste ljušture. Poznato je više od sto trideset hiljada recentnih i oko četrdeset pet hiljada fosilnih vrsta. Budući da su se pojavili pre četiristo osamdeset miliona godina (o čemu svedoče fosilni ostaci), zbog svoje čvrstoće predstavljaju jednu od retkih grupa beskičmenjaka koja je uspela da se održi do danas.

„Vekovima smo svedoci neraskidive veze između mekušaca i pračoveka. U neposrednoj blizini mora, neandertalci su najpre prikupljali školjke, prenosili ih u gomilama do svog staništa i tek onda su ih bojili u narandžasto i bušili kako bi ih kačili na ogrlice. Najstarija zbirka mekušaca pronađena je među ruševinama Pompeje, a prvi dokazi o upotrebi za dekoraciju, i u religijske svrhe, potiču iz minojske i egipatske civilizacije" - kaže Biljana Mitrović.

Bilo da su puževi, školjke, dentalijum, hitoni ili glavonošci - sve izložene vrste (ima ih čak dvesta petnaest) autentične su u građi, obliku, boji, sjaju, inspirativnosti, i drugim vidovima vizuelnog doživljaja. Pojedine vrste imenovane su u narodu, pa ih po tim nazivima bolje pamtimo: haliotisi ili petrovo uvo, indijska laćica, morska vila, venerin češalj, morsko kopito, gorko-slatki bademi, periske, biserne školjke, prilepci, dagnje, kaurija, turban puž, Jakobova kapica i dr.

Uz eksponate pojedinih grupa mekušaca priređeni su i tekstualni prilozi iz kojih možete saznati zanimljive pojedinosti: morske vidre su jedna od glavnih vrsta grabljivica haliotisa, uz ronioce; Pojedini prilepci na vrhu ljušture imaju otvor, tj. „ključaonicu" koju koriste za izlučivanje otpadnih materija; U Africi se za dve cipree mogla kupiti žena; Zvuk Tritonove trube oglašavao je poziv na ribarenje; Pre sedamsto godina prve bisere izronili su nomadi, pripadnici naroda Bađao iz Suluskog mora; ʼPecten jacobeusʼ ili Jakobova kapica ovekovečena je na čuvenoj Botičelijevoj slici „Rađanje Venere", ali i na freskama u Crkvi Svetog Jakova u španskom gradiću Santjago de Kompostela, o čemu je napisana i legenda; Rukavice izatkane od niti periski poznatije kao „morska svila" bile su tako tanke da su mogle da stanu u polovinu orahove ljuske.


Eksponatima iz Indo-Pacifika, Atlantskog okeana, Sredozemnog mora, i drugih delova sveta, Galerija Prirodnjačkog muzeja u Beogradu otkriva prelepi i nepoznati svet mekušaca među kojima se pojedini primerci čuvaju samo u muzejima, naučnim institucijama ili privatnim kolekcijama.