среда, 02. авг 2017, 19:15
Eko-karavan: Pećina Risovača
Pećina Risovača se nalazi na ulazu u Aranđelovac, sa istočne strane. Nastala je dejstvom toplih mineralnih voda koje su poput onih na izvorima Bukovičke banje. Otkrivena je slučajno 1953. godine prilikom eksploatacije starog kamenoloma. Tada se urušilo 20 metara pećinskog ulaznog dela, kada je uništen, svakako, najbogatiji kulturni sloj. Zbog toga nisu pronađeni ostaci ljudskih skeleta.
Arheološkim istraživanjima je rukovodio profesor Beogradskog univerziteta dr Branko Gavela, a speleološkim istraživanjima dr Radenko Lazarević sa Instituta za šumarstvo i drvnu industriju.
Prema viđenju profesora Gavele, naš predak je bio oniskog rasta, snažan i malo poguren. Bio je hrabar i izdržljiv, umeo je da koristi klin i polugu, tako da je napadao i najopasnije životinje. U to vreme je na ovim prostorima živelo 20 vrsta sisara - mamut, bizon, runasti nosorog, pećinski medved, lav, hijena... Da bi posetiocima bar donekle bio dočaran život našeg dalekog pretka, rekonstruisana je porodica risovačkog čoveka, u prirodnoj veličini, okupljena oko vatre. Kroz pećinske prolaze, ekipu EKO-KARAVANA proveli su viši vodič Divna Vesić i vodiči Dejan Milanov i Marko Grujić.
U ulaznom delu pećine otkriveni su ostaci materijalne kulture paleolitskog čoveka. To su predmeti nastali od kremena kamena, kosti životinja - listoliki nož, koštana šila i bodeži. Na osnovu tih nalaza je ustanovljeno da je risovački čovek bio savremenik krapinskog čoveka (iz okoline Zagreba). Pronađen je veliki broj fosilnih ostataka velikog broja životinja koje su za vreme poslednjeg ledenog doba živeli u stepama današnjeg brda Risovača. Izvanrednu zbirku u Narodnom muzeju u Aranđelovcu predstavila nam je Olga Starčević, viši kustos, arheolog.
Ova pećina je najbolje istražena od svih pećina u Srbiji i najtemeljnije je istražena kao arheološko-paleontološko-speleološki lokalitet. Smatra se da je jedna od pet pećina na Balkanu gde je živeo pračovek neandertalac kao lovac.
U Risovači je pronađen poludragi kamen - mermerni oniks - nastao radom mineralnih voda koje su proticale pećinom. Samo na jednom mestu pronađen je i aragonit, poludragi kamen koji se retko nalazi u prirodi. Njegova karakteristika je da grupiše kristale u suprotnosti od sile gravitacije.
Zbog svega toga pećina Risovača predstavlja prirodnu retkost i proglašena je za spomenik prirode prve kategorije i kulturno dobro od izuzetnog značaja.
Pećina ima i svoje tajne i legende. Za naše gledaoce, ispričala ih je Divna Vesić koja svakodnevno kroz Risovaču provede mnogobrojne domaće i strane posetioce.
Autor emisije Dragana Vasiljević, snimatelj Željko Malić, montažer Marija Bogićević, fotografije Dejan Milanov.
repriza, 3. avgust u 03:15 i 11:15
Коментари