Politiko: Borba Rusije i Amerike za Balkan

Osim poziva Crnoj Gori upućenog 2. decembra, zvaničnici američke vlade i lideri NATO-a posetili su Beograd i Zagreb u okviru obnove pokušaja da se balkanski region uključi u orbitu uticaja Zapada, navodi Politiko.

Šef diplomatije SAD Džon Keri razgovarao je ove sedmice sa premijerom Srbije Aleksandrom Vučićem, a dve nedelje pre toga u Beogradu je bio i generalni sekretar Alijanse Jens Stoltenberg, prenosi Sputnjik pisanje američkog lista.

Stoltenberg je govorio o "novom početku" odnosa sa Srbijom koju su Vašington i saveznici bombardovali 1999. godine tokom 78 dana.

Kampanja NATO-–a ostavila je gorak trag u sećanju Srbije, koja oprezno pokušava da ide napred sa svojim članstvom u Evropsku uniju, istovremeno balansirajući između Zapada i Istoka, čuvajući pri tome svoju vojnu neutralnost.

Uravnotežena spoljnja politika Srbije vidi se kroz zvanične posete premijera zemlje Aleksandra Vučića, koji je ove godine dva puta bio u SAD i odmah nakon druge posete Vašingtonu otišao je u Moskvu na sastanak sa ruskim predsednikom Vladimirom Putinom.

Osim toga, prošle godine Putin je bio počasni gost velike vojne parade u Beogradu, piše američki list.

"Sveukupni odnosi sa SAD na Balkanu postali su odlučniji i region je postao posebno važan u pozadini velikih kretanja na međunarodnoj sceni... Konfrontacija je postala vidljiva u zemljama, gde se interesi Rusije i SAD sukobljavaju, poput Srbije i Crne Gore", smatra vojni analitičar iz Zagreba Igor Tabak.

Države primljene prilikom poslednjeg proširenja Alijanse su bile Hrvatska i Albanija, koje su pozvane u NATO 2008. godine.

Bivši ambasador Italije u NATO-u Stefano Stefanini, koji je učestvovao u pregovorima o proširenju 2008. godine, smatra da "sa Crnom Gorom NATO uzima Balkan deo po deo".

"Samo zamislite region Balkana na vagi. Svaki put kada pomerite teg, veliki ili mali, menja se ravnoteža, od stabilnosti do nestabilnosti", dodao je Stefanini.

U isto vreme, članstvo u NATO-u ostaje daleka perspektiva za neke zemlje Zapadnog Balkana - Alijansa nije odlučila da li da pozove države, opterećene nerešenim teritorijalnim pitanjima.

Bosna i Hercegovina kao i pre pokušava da reši unutrašnje nesuglasice u okviru složenog političkog sistema, zasnovanog na etničkim principima, stvorenog Dejtonskom sporazumom 1995. godine.

U polje interesa NATO-a ulazi i Kosovo, koje ne priznaju Beograd i Moskva, kao i Makedonija koja ima nerešena pitanja sa Grčkom koja je već članica Alijanse.

Drugi važan aspekt balkanskog proširenja NATO-a je diverzifikacija isporuka energetskih resursa u Evropu, što Vašington smatra strateškim interesom sopstvene bezbednosti.

Na smanjenje zavisnosti EU od ruskog gasa poziva Hrvatska - na ostrvu Krk planirana je izgradnja terminala za tečni prirodni gas koji će biti povezan sa gasnim koridorom od Azerbejdžana do severa Evrope preko Turske, Grčke, Albanije, Crne Gore i Hrvatske, a ovaj projekat poznat je kao Transjadranski gasovod.