Stvaranje Velike Albanije?

Sjedinjene Američke Države već godinama rade na uspostavljanju Velike Albanije, a projekat bi mogao da bude zaokružen ove godine, piše splitska Slobodna Dalmacija. List navodi da je jugoistok Evrope najkraći tranzitni put između zapadne Evrope i naftom i plinom bogatog područja srednje Azije, zbog čega je deo "nove velike geopolitičke igre".

Splitski dnevnik podseća na izjavu direktora Instituta za regionalne prognoze i savetnika trojice albanskih premijera Koče Danaja, koji je rekao da bi već ove godine mirnim putem trebalo da bude formirana nova albanska država koja bi objedinila sve albanske teritorije.

Podsećajući i na nedavnu izjavu albanskog premijera Saljija Beriše da je ujedinjenje svih albanskih teritorija nezaustavljivo, Slobodna Dalmacija ističe da, dok neki analitičari tvrde da je nova albanska država realan projekt koji kod nekih budi strahove i može doneti nove tenzije, drugi navode da su Berišine reči potpuno pogrešno interpretirane.

"Američki projekt stvaranja Velike Albanije zapravo se polako diplomatskim i vojnim sredstvima realizuje već dugi niz godina. Postoji istorija američkog angažovanja u regionu, ali kada je reč o ovom projektu, treba podsetiti na nekoliko ključnih tačaka. To je američko NATO bombardovanje Srbije 1999. godine, nakon čega je NATO na Kosovu rasporedio 50.000 dobro naoružanih vojnika", piše list.

Tu je, dodaje se, i Ohridski sporazum, projekt SAD, kojim je započet proces političkog reformisanja Makedonije kroz ustavne izmene i usvajanje obilja novih zakona koji su osigurali znatno veća prava makedonskim Albancima.

Treća ključna tačka je, piše list, američka podrška nezavisnosti Crne Gore i Kosova čime je oslabljena Srbija, izvršena njena dekompozicija i time uspostavljena regionalna ravnoteža.

"Američka politika je ovim vojno-diplomatskim angažmanom pripremila projekt velike Albanije", rekla je za Slobodnu Dalmaciju politikolog dr Jadranka Polović.

Ukazujući na značenje Kosova kao dela jugoistoka Evrope, Polovićeva kaže da taj region, kao i u prošlosti, i danas ima značajno geopolitičko, geoekonomsko i geostrateško značenje koje određuje političku budućnost regije.

"Povezan s Mediteranom, Bliskim istokom, područjem Kavkaza i srednje Azije, ali i Podunavljem i srednjom Evropom, oduvek je bio predmet interesa velikih sila. Zbog rastućeg značenja energenata u geopolitici 21. veka, ovaj prostor, koji premrežavaju važne tranzitne rute – pa, evo, i 'Gasprom' je napokon u Hrvatskoj – postaje prostor snažnog nadmetanja globalnih centara moći", navela je Polovićeva.

Prema njenim rečima, jugoistok Evrope najkraći je tranzitni put između zapadne Evrope i naftom i gasom bogatog područja srednje Azije i kaspijskog bazena i kao takav svojom prohodnošću postaje deo nove velike geopolitičke igre, odnosno prostor na kojem se ukrštaju interesi SAD, Evrope, Rusije i Turske.

Polovićeva je ukazala kako projekat uspostavljanja američke dominacije u Evroaziji počinje, zapravo, na jugoistoku Evrope sa Albanijom, a završava se u Kini.

Sjedinjene Američke Države svoju geostrategiju prema srednjoj Aziji oslanjaju na mrežu proameričkih država na jugoistoku Europe: Makedoniju, Albaniju, Rumuniju, Bugarsku, Tursku i Grčku, u najnovijem kontekstu i Kosovo, kao i zemlje kaspijske regije: Azerbajdžan i Uzbekistan, ali i Gruziju i Ukrajinu, na koje se, kako kaže, "širi zloćudna strategija unifikacije, amerikanizacije sveta".

"Upravo je primer Kosova kao nove države stvorene uz upotrebu američkih političkih instrumenata postao pokazatelj nastavka američke dominacije u regiji i nastojanja da se održi američko unipolarno vođstvo ne samo na jugoistoku Evrope, nego i šire na prostoru Evroazije", ocenila je Polovićeva.

Dodala je da Kosovo ostaje "američki uspeh u svladavanju pravila demokratije, usvajanja lekcija slobodnog tržišta i otvaranja stranim investitorima".

Američka politika, kako kaže, drma svim projektima na Kosovu. "Sramota je da američki zvaničnici koji su tukli Srbiju sada privatizuju najvitalnije delove kosovske ekonomije", kaže Polovićeva. Ona kaže da ne očekuje nemire u tom delu Balkana.

"Vođe albanskog nacionalnog pokreta ovih dana izjavljuju da su SAD i Rusija dogovorili prekrajanje granica na način da će se Preševo, Kosovo, verujem i deo Makedonije i Crne Gore, naći u okviru Velike Albanije. Ja im doista verujem jer se već odavno nova konfiguracija prostora bivše Jugoslavije sprovodi putem dva integracijska procesa: pridruživanja regije NATO-u i Evropskoj uniji", kaže Polovićeva.

Ukazala je da nacionalne države gube smisao, globalni akteri napreduju kroz projekat širenja demokratije, ljudskih prava i slobodnog tržišta koji podrazumeva globalnu bedu regiona.

Nove države, dodala je, potpuno su zavisne od stranog kapitala, a ovih dana, kako je rekla, hrvatsku vladu vidimo kao odlikaše koji sprovode sve što strani akteri narede.

Regiju potresa visoka nezaposlenost, apatija ljudi, neverovatne socijalne razlike, a upravo američki favoriti, Albanija, Kosovo i Crna Gora, mogu se označiti kao zemlje s najvećim kriminalom, rekla je Polovićeva.