Majski Sabor SPC

Zasedanje Sabora Srpske pravoslavne crkve počelo je u Patrijaršiji zajedničkom molitvom vladika. Trajanje Sabora biće određeno dnevnim redom, a njegovo usvajanje očekuje se tokom dana.

Episkop niški Irinej kaže da su moguće izmene u sastavu Sinoda, ali da sve zavisi od dogovora episkopa, članova najvišeg tela SPC.

Postoji mogućnost da se izmene svi članovi, što je manje verovatno, ili samo dvojica episkopa, ali sve zavisi od procene članova Sabora na samom zasedanju, rekao je episkop Irinej agenciji Tanjugu.

Nije predviđeno da Sabor bude izborni, ali bi, prema crkvenom ustavu, mogao tokom rada da bude proglašen izbornim pa bi se u tom slučaju birao novi patrijarh.

Podsetimo, sličan pokušaj u novembru 2008. bio odbijen, pa su episkopi SPC zamolili patrijarha Pavla da ostane na toj dužnosti iako je od novembra 2007. godine u bolnici.

Prema saborskim saopštenjima, a u skladu sa ustavom SPC, mandati članova Sinoda su istekli, jer su episkopi Filaret i Hrizotsom bihaćki izabrani 2005. godine a Hrizostom žički i mitropolit Amfilohije, koji zamenjuje patrijarha, 2007. godine.

Kako javlja Tanjug, mandat mitropolitu Amfilohiju i episkopu žičkom Hrizostomu ističe krajem ovog meseca.

U odredbama Ustava piše da Sabor bira članove Sinoda "na dve godine i to svake godine po dvojicu", ali je sadašnje upravljanje crkvom i njeno funkcionisanje uslovljeno odsustvom patrijarha Pavla, koji je od 13. novembra 2007. godine na lečenju na Vojnomedicinskoj akademiji u Beogradu.

Prema Ustavu SPC, Sveti arhijerejski sabor, koga čine svi eparhijski arhijereji, najviše je jerahijsko predstavništvo i crkvenozakonodavna vlast u poslovima vere, bogosluženja, crkvenog poretka i unutrašnjeg uređenja Crkve.

Sveti arhijerejski sinod je najviša izvršna (upravna i nadzorna) kao i sudska vlast u svom delokrugu i u njegovoj je nadležnosti sazivanje redovnog i vanrednog Sabora, kao i dnevni red zasedanja najvišeg tela SPC.

Prema Poslovniku o radu Sinoda, njegove članove predlaže patrijarh ali ne postoji klauzula da li to može učiniti i njegov zamenik, pa je opet sve pitanje tumačenja Sabora koji ima moć da odlučuje šta je najcelishodinije za Crkvu koja nije jedna ličnost, već sabor njenih članova.

U Poslovniku takođe stoji da nove članove Sinoda koje je predložio patrijarh bira Sabor tajnim glasanjem i to većinom glasova.

"Izbor članova Svetog arhijerejskog sinoda vrši se prema datim potrebama crkve, a ne mehanički po redu. U slučaju vanredne potrebe članu Svetog arhijerejskog sinoda može se mandat ponoviti više puta", navedeno je u poslovniku za rad Sinoda.

Pitanje Sinoda, navodi Tanjug, nije prva tačka na dnevnom redu zasedanja Sabora, ono dolazi na kraju.

Sastav Sinoda ne treba da bude najvažnije pitanje

Sastav Svetog sinoda ne bi trebalo da bude najvažnija tema predstojećeg redovnog zasedanja Arhijerejskog sabora, najvišeg tela Srpske pravoslavne crkve, koji bi, pored personalnih, trebalo da razmatra i čitav niz krupnih pitanja koje se ne tiču samo crkve i vernika, već čitavog društva i države, rekao je verski analitičar Živica Tucić.

U izjavi Tanjugu, Tucić je naveo da se od Sabora očekuje da temeljno razmotri pitanje opšteg morala u Srbiji, da iznese svoj stav o načinu rešavanja siromaštva i bede, nezaposlenosti, korupcije i ekonomske krize jer se SPC do sada o tome nije oglašavala.

Prema njegovim rečima, iznenađuje interesovanje javnosti i medija za sastav i mogućnost izmena u Sinodu, što nikada do sada nije bio slučaj.

Za Crkvu je veoma važno pitanje evangelizacije sopstvenog naroda jer je, kako je rekao Tucić, veoma nizak nivo znanja o veri onih koji se izjašnjavaju kao verujući i koji se bave sujeverjem, praznoverjem i vračanjem što je daleko od učenja pravoslavnog hrišćanstva.

Tucić smatra da treba razmotriti i druga unutrašnja crkvena pitanja koja traže nova sagledavanja i odgovore, gde spada i povećanje standarda u crkvenom školstvu na svim nivoima.

Srpskoj patrijaršiji su potrebna, kao što je to slučaj u Ruskoj pravoslavnoj crkvi, jaka specijalizovana odeljenja za spoljne poslove i posebno za misiju crkve među mladim ljudima, a potrebna je i reorganizacija eparhija, a neke administrativne centre podići u rang mitropolije, kaže verski analitičar.

"Iako neki smatraju da su to teme koje treba razmotriti nakon izbora novog poglavara, njih međutim do tada treba otvoriti i pripremiti", rekao je Tucić i naveo da bi Sabor trebalo da "konsultuje i mišljenja teologa i drugih eksperata".

Prema njegovim rečima, pitanje liturgijskih sporova takođe treba prepustiti teolozima da ga "najtemeljnije prouče uzimajući u obzir opštepravoslavnu parksu".

"Potrebno je ojačati duh pripadnosti opštem pravoslavlju (panortodoksia) i opštem hrisćanstvu i suzbiti i redukovati lokalizam, partikularizam i verski fanatizam", smatra Tucić.

Objasnivši da u odsustvu poglavara SPC ne može donositi prelomne odluke, Tucić je naglasio da je ta činjenica ipak ne sputava da kritički ustanovi pravo stanje jer to od nje očekuju i vernici i država.

Podsetivši na dobre odnose naroda i država Makedonije i Srbije, Tucić je zaključio da bi "poželjno bilo da se u ovom trenutku izjasni i Sabor SPC i da uputi neki pozitivni signal vezano za rešavanje pitanja crkve u Makedoniji i nastavak pregovora".