Stari spomenici kao svedoci da su Srbi živeli u Ajvaliji

Gračanica je jedna od najvećih posleratnih srpskih opština. Uz nju je i najveće posleratno seosko naselje na Kosovu i Metohiji – Ajvalija. Ne postoje precizni podaci, ali pretpostavka je da u Ajvaliji danas ima između 20 i 30 hiljada stanovnika. Svi su Albanci. Srba ima u porodicama Inić i Čolić.

A šta je sa Srbima koji su živeli u Ajvaliji?

"Svi su se raselili, neko pre rata, neko posle rata pod prinudom, evo njegov stric je pobegao, onda neka moja braća, tako da gore baš sada u Ajvaliji nema nikoga", kaže Ratomir Inić.

U Ajvaliji je do pre neku deceniju živelo skoro 70 srpskih porodica.

Spomenici na pravoslavnom groblju u Ajvaliji svedoče da su u ovom naselju pored Inića i Čolića, živeli i Stojanovići, Šešlije, Zvjera, Gojkovići, Trifunovići, Markovići.

Problema sa Albancima nisu imali samo tokom poslednjeg sukoba na Kosovu i Metohiji. Bračni par Stojanovića ubijen je daleke 1943. godine. Na njihovom spomeniku je uklesano ko ih je ubio.

Groblje danas na svoju inicijativu održava Aleksandar Čolić.

"Da nema ovih spomenika ne bismo ni znali da je bilo Srba, na ovim prostorima, u Ajvaliji. To je neki trag, to nam je ostavljeno u nasleđe da sačuvamo ali situacija diriguje drugačije", ističe Aleksandar Čolić.

Stanje pravoslavnog groblja prate i preostale, neprodate kuće i imanja Srba koji su živeli u Ajvaliji. Ne treba mnogo da se pogodi koja je kuća u Ajvaliji srpska. Dovoljno je da se pogleda u kakvom je stanju.

Srbi koji su živeli u Ajvaliji prodali su dobar deo svog imanja. A i oni koji su preostali razmišljaju da učine isto. Na imanjima Srba podignuti su novi kvartovi, po koja hacijenda.