Godišnjica stradanja Srba u hrvatskoj akciji "Maslenica"

Hrvatske oružane snage su 22. januara 1993. izvršile agresiju pod nazivom "Maslenica" na južne delove Republike Srpske Krajine (RSK) i prema evidenciji Veritasa među nastradlima i nestalim je 55 civila, prosečne starosti 60 godina.

Među žrtvama su bile i 34 žene prosečne starosti 57 godina i troje dece do 12 godina. Takođe, među žrtvama je i 65 dobrovoljaca sa prostora Srbije i BiH, koji su došli na Ravne Kotare da zajedno sa Srbima sa tih prostora brane njihova vekovna ognjišta.

Od ukupnog broja žrtava do sada je rasvetljena sudbina 337 lica, dok se na evidenciji nestalih vodi još 11, od čega šest civila, među kojima su tri žene.

Agresija je izvršena u toku realizacije "Vensovog plana", kojim je godinu dana ranije RSK stavljena pod zaštitu mirovnih snaga UN  (Unprofor), što je bila treća po redu agresija Hrvatske na zaštićeno područje UN-a.

Hrvatske oružane snage su uspele da zauzmu nekoliko desetina kvadratnih kilometara na Ravnim Kotarima, uključujući i aerodrom Zemunik i nekoliko visova na Velebitu i preuzmu kontrolu nad branom i hidroelektranom Peruća.

U toj agresiji najviše su stradala tri srpska sela: Islam Grčki, Kašić i Smoković, kao i etnički mešovita sela: Murvica, Crno, Zemunik Gornji, Poljica i Islam Latinski.

Kako je navedeno, Srbi iz pomenutih sela su pobijeni, prognani ili odvedeni u zatvore i logore.

Njihova bogata imanja su opljačkana, opustošena i uništena, a kulturni spomenici, groblja i crkve devastirani, oskrnavljeni ili porušeni, među kojima i Dvori Janković Stojana u Islamu Grčkom sa crkvicom sv. Georgija (osveštana 1675), u kojoj je sahranjen poznati književnik Vladan Desnica i crkve sv. Georgija (osv. 1567) u Smokoviću i sv. Ilije (osv. 1872) u Kašiću.

U zbegovima je u narednih nekoliko mjeseci umrlo još 165 lica, uglavnom starije populacije, a iz gore pomenutih ravnokotarskih sela proterano je više od 10.000 Srba.

Jedan od težih zločina, već prvog dana agresije, desio se na prevoju Mali Alan na Velebitu, u neposrednoj blizini osmatračnice UNPROFOR-a, kada su pripadnici hrvatske specijalne policije "Alfe", mučki, iz zasede, ubili i masakrirali 22 pripadnika Srpske vojske Krajine (SVK) s područja Gračaca.

Taj masakr počinili su pripadnici V voda iz sastava "Alfe", kojim je komandovao Milijan Brkić zvani Vaso, aktuelni zamenik predsednika HDZ-a i potpredsednik Hrvatskog Sabora.

Veritas navodi da su operaciju "Maslenica" planirali i izveli Janko Bobetko, Ante Gotovina, Ante Roso, Mirko Norac i Mladen Markač, uz znanje i odobrenje Franje Tuđmana, tadašnjeg predsednika države i vrhovnog komandanta oružanih snaga RH, koji su već tada bili ili su naknadno unapređani u činove generala.

U vreme te agresije načelnik artiljerije sektora "Velebit" bio je kosovski Albanac, do 1991. oficir JNA, Agim Čeku (od 1999. na Kosovu obavljao dužnosti komadanta OVK i Kosovskog zaštitnog korpusa, predsednika vlade i ministra snaga bezbednosti), od čijih granata je usled neselektivnog granatiranja po dubini područja opština Benkovac i Obrovac najviše i stradalo civila.