Lažne prijave nasilja u porodici

U Prvom osnovnom javnom tužilaštvu u Beogradu za Tanjug kažu da su razni motivi za ovakvo ponašanje članova porodice.

Najčešće je reč o ličnoj osveti, zatim mogućoj uceni radi ostvarivanja neke materijalne koristi, nezadovoljstva zbog kršenja obećanja člana porodice da će prestati da konzumira alkohol ili drogu, dok je kod supružnika često i preljuba motiv za lažno prijavljivanje ili lažno svedočenje.

Takođe, usled ovakvog ponašanja članova porodice često dolazi i do zloupotrebe dece, a u većim porodičnim zajednicama moguće su zloupotrebe koje čine tazbinski srodnici, kao i pobočni krvni srodnici.

Ovaj vid zloupotrebe zakonskih prava zakonom je sankcionisan kroz dva krivična dela "lažno prijavljivanje" i "davanje lažnog iskaza".

U Prvom osnovnom tužilaštvu u toku je postupanje po više krivičnih prijava za ova dela, a kao najupečatljiviji slučaj navode postupak u kojem je dežurni zamenik tužioca dao nalog da se protiv M. S. (44) podnese krivična prijava zbog krivičnog dela lažno prijavljivanje.

Odeljenje za borbu protiv nasilja u porodici Prvog osnovnog tužilaštva je za godinu dana primene Zakona o sprečavanju nasilja u porodici postupalo po čak 322 prijave za porodično nasilje ili neposrednu opasnost od njega, kao i po više od 600 krivičnih prijava za krivično delo nasilje u porodici, a tokom rada susrelo se i sa sumnjama da je reč o zloupotrebi prava.

U tužilaštvu kažu da se po službenoj dužnosti započinje krivično gonjenje osobe ukoliko se tokom izvođenja dokaza u postupku zbog krivičnog dela nasilje u porodici utvrdi da je došlo do lažnog prijavljivanja ili lažnog svedočenja i da je postojala namera osobe koja je prijavila lažno delo ili dala lažni iskaz, kao i da to nije preduzela usled opravdanog straha ili lične percepcije.

Naime, nakon podnošenja krivične prijave za nasilje u porodici, Tim za koordinaciju, koji čine postupajući zamenik javnog tužioca, voditelj slučaja Centra za socijalni rad i nadležni policijski službenik, procenjuje postojanje visine i stepena rizika od nasilja.

Ukoliko Tim utvrdi da u konkretnom slučaju postoji visok stepen rizika, postupajući zamenik javnog tužioca sprovodi dokazne radnje kako bi utvrdio da li su u konkretnom slučaju ostvareni svi bitni elementi krivičnog dela nasilje u porodici.

Međutim, ukoliko se u radnjama prijavljene osobe ne stiču svi bitni elementi navedenog krivičnog dela, to ne znači da će odmah postojati krivično delo lažno prijavljivanje ili davanje lažnog iskaza, jer tim u svakom konkretnom slučaju procenjuje subjektivni osećaj žrtve.

To je, kako kažu u tužilaštvu, posebno važno u slučajevima kada se kao posledica krivičnog dela nasilje u porodici javlja ugrožavanje spokojstva ili duševnog stanja člana porodice.

Kako dokazati da je prijava lažna

U tužilaštvu napominju da je postojanje krivičnih dela lažno prijavljivanje ili davanje lažnog iskaza u praksi lakše dokazivo kada se radi o fizičkom nasilju.

Na primer, kada osoba tvrdi da ju je povredio prijavljeni na određeni način i u prilog svojih tvrdnji priloži medicinsku dokumentaciju, a u toku dokaznog postupka veštačenjem bude utvrđeno da mehanizam nastanka povreda ne odgovara navodima osobe koaj je prijavila nasilje.

Ista situacija je i ukoliko osoba tvrdi da je nad njom izvršeno nasilje u određeno vreme i na određenom mestu, a iz drugih izvedenih dokaza (na primer uvidom u putnu ispravu ili snimak sa sigurnosnih kamera) bude utvrđeno da prijavljeni nije bio prisutan u navedeno vreme na navedenom mestu.

Takođe, ukoliko prilikom samog prijavljivanja krivičnog dela nasilje u porodici dežurni zamenik na osnovu svih raspoloživih dokaza, izjava učesnika događaja i očevidaca, utvrdi da se u konkretnom slučaju radi o lažnom prijavljivanju, on daje nalog nadležnoj policijskoj stanici da se protiv navodne žrtve podnese krivična prijava za krivično delo lažno prijavljivanje.

Zbog svih tih razloga je i došlo do krivične prijave protiv M. S. (44).

U Prvom osnovnom tužilaštvu kažu da otpočinjanje krivičnog gonjenja po službenoj dužnosti zbog krivičnog dela lažno prijavljivanje ili krivičnog dela davanje lažnog iskaza doprinosi efikasnijem radu Odeljenja za borbu protiv nasilja u porodici, imajući u vidu da se na ovaj način postiže svrha kako specijalne tako i generalne prevencije na učinioce ovih krivičnih dela, i utiče na smanjenje broja lažnih prijava i lažnih ikaza.

Takođe, na ovaj način omogućeno je usmeravanje stručnih kadrova i sredstava na postupanje po krivičnim prijavama kod kojih postoji osnov sumnje da su žrtve porodičnog nasilja, ističu u tužilaštvu.