Tužilaštvo istražuje nestanak slika iz Matice dijaspore

Tužilaštvo je formiralo predmet na osnovu tekstova nedavno objavljenih u više beogradskih medija i dalo nalog MUP-u da ispita gde se nalaze dela za koja se navodi da su nestala.

Nakon pomenute izložbe pod nazivom "Likovno stvaralaštvo Srba u svetu" formiran je legat Matice iseljenika Srbije.

Tužilaštvo traži od policije da utvrdi gde se nalazilo, odnosno gde je čuvano, više od 70 umetničkih dela koja su potpisali neki od najpoznatijih umetnika, od novembra 1990. godine kada su poklonjena posle izložbe u Narodnom muzeju, a koja se pominju u novinskim tekstovima.

Policija treba da ispita da li su dela bila izložena na izložbi u Paraćinu 2008. godine, gde su čuvana, "kao i da li Matica iseljenika poseduje podatke o 'kretanju' u navedenom periodu".

Muzej savremene umetnosti je, u međuvremenu, obavestio Ministarstvo da "nikada nije radio ili sarađivao sa navedenom institucijom" (Maticom iseljenika). Tako, nestale slike, praktično nemaju status kulturnog dobra jer niko nije, po saznanjima Tanjuga, ni tražio njihovu procenu.

U Narodnom muzeju Tanjugu je ponovljeno da oni nisu dobili nikakvu zvaničnu informaciju o umetničkim delima koja pripadaju Legatu Matice iseljenika, da ne znaju da li su pomenute slike kulturno dobro ili ne.

Šta se desilo sa umetničkim delima nakon izložbe u Narodnom muzeju 1990. godine, koja dela su poklonjena Matici iseljenika, a koja vraćena umetnicima, kao i koje umetnine su do nekog trenutka bila u vlasništvu Matice iseljenika, a danas više nisu, iz Narodnog muzeja poručuju da to nisu pitanja za njih.

Ta pitanja treba uputiti isključivo "licima kojima je bila poverena briga o doniranim umetničkim delima", piše u saopštenju muzeja dostavljenog Tanjugu.

Odredbe Zakona o kulturnim dobrima između ostalog, propisana su i prava, obaveze i odgovornosti vlasnika i pravnih lica koja koriste i upravljaju kulturnim dobrima, odnosno dobrima koja uživaju prethodnu zaštitu, te je vlasnik dužan da, između ostalog, "neodložno obaveštava ustanovu zaštite o svim pravnim i fizičkim promenama nastalim u vezi s kulturnim dobrom".

Zakon ne dozvoljava da vlasnik "rasparčava zbirke, kolekcije i fondove kulturnih dobara bez utvrđenih uslova i saglasnosti nadležne ustanove zaštite".

Odredbe ovog zakona o pravima i obavezama vlasnika kulturnog dobra odnose se i na druga lica koja po bilo kojem pravnom osnovu drže kulturno dobro.

Povodom izjava sagovornika medija da su se slike u jednom vremenskom periodu nalazile u zdanju "Stefaneum" u Sremskim Karlovcima, te da je nad njima formalno vlasništvo polagala Srpska pravoslavna crkva, policija, po nalogu tužilaštva, treba da utvrdi u kom vremenskom periodu su se pomenuta umetnička dela nalazila u tom zdanju i kada su, po čijem nalogu i kojim povodom iz njega izneta.

Za kršenje ovog zakona predviđene su novčane kazne od 1.000 do 10.000 dinara za ustanove, pravne subjekte, druge organizacije ukoliko ne čuva i ne održava kulturno dobro i ne sprovodi utvrđene mere zaštite, kao i ukoliko neodložno ne obavesti ustanovu zaštite o svim pravnim i fizičkim promenama nastalim u vezi s kulturnim dobrom ili izloži pokretna kulturna dobra koja nisu kategorisana, stručno obrađena i upisana u registar kulturnih dobara.

Kaznom zatvora do 60 dana, odnosno novčanom kaznom od 100 do 1.000 novih dinara kazniće se za prekršaj vlasnik kulturnog dobra, a odgovorno lice u ustanovi i drugo pravno lice novčanom kaznom od 100 do 1.000 dinara.

Među nestalim umetninama nalaze se dela koja su potpisali Slobodan Jevtić Slobo, Ines Bakić, Krinka Belić, Miodrag Mišel Vojić, Vasili Kirjazovski, Radovan Kragulj, Zoran Ljutica, Stevan Malenić, Miodrag Marković, Milinko Miković, Živka Milojević, Ljubomir Popović Ljuba, Dušan Simić, Vlada Čakarević, Milan Uzelac, Miloš Šobajić, Kosa Bokšan i Petar Omčikus, svi iz Francuske.

Na spisku nestalih su i dela Tomislava Božovića i Lazara Dimitrijevića iz Švedske, Mile Prerada i Mihaila Čumića iz Nemačke, Lilijan Karland i Radomir Miljkovića iz Australije, Vere Gavrilović Obradović, Bogdana Miščevića, Marije Pavlović Mekarti, Branka Porobića, Vlaste Stefanovića, Đorđa Čermaka, Aleksandra Popovića i Dušice Savić Benghijat, svi iz SAD.

Nedostaju i dela Josipa Majznera, Miroslava Kića Nešića, Aleksandra Petričića i Blagoja Srdića (Braca Bonifacio) iz Kanade, kao i Olge Vuksanović Montanjo iz Bolivije i Vladislave Lalickog iz Južne Afrike.