Proslava Vaskrsa u Srbiji

Pravoslavni vernici slave Vaskrsenje Isusa Hrista, hrišćanski praznik nad praznicima koji je osnova novozavetne propovedi i vere u spasenje. Vaskršnje liturgije služene su i širom regiona. 

Patrijarh srpski Irinej služio je u Hramu Svetog Save na Vračaru vaskršnju liturgiju koja je počela u ponoć, crkvenim zvonima, litijom i prvom molitvom pred zatvorenim vratima Hrama, čime je počelo obeležavanje Vaskrsa.

"Neka radost vaskršnjih praznika ispuni domove, nek unese trajnu radost u njih, a pre svega u vaša srca, jer ako je u srcima, biće i u vašim domovima, tamo gde radimo i živimo, na svakom mestu", rekao je patrijarh. 

Liturgiji u Hramu Svetog Save, pored velikog broja vernika, prisustvovali su premijer Ivica Dačić, savetnik predsednika Oliver Antić, državni sekretar u MUP-u Vladimir Božović, direktor Kancelarije za vere Mile Radojević, princeza Jelisaveta Karađorđević, kao i predstavnici verskih zajednica.

Proslava Vaskrsa nastavljena je jutarnjim službama na kojima se uz molitvu i čitanje jevanđelja objavljuje najveća radost hrišćanskog sveta. 

Vaskrs se proslavlja u svim hramovima Srpske pravoslavne crkve u zemlji i regionu, kao i pravoslavnim crkvama širom sveta.

Za Vaskrs se prva molitva služi pred zatvorenim vratima hramova, koja se otvaraju tačno u ponoć, kada se prvi put posle Velikog petka i Velike subote, u znak radosti vaskrsenja, oglašavaju prva zvona.

Uz prazničnu liturgiju, u svim hramovima Srpske pravoslavne crkve čita se poslanica patrijarha Irineja.

Put spasenja ljudskom rodu

Suštinu i načelo hrišćanske vere objasnio je sveti apostol Pavle čija je propoved osnažila i usmerila novozavetnu veru.

U pravoslavnim hrišćanskim crkvama se na Vaskrs otvaraju carske dveri na oltaru, čime se simbolično ukazuje da je Isus svojim vaskresenjem pobedio tamu i smrt i otvorio rajska vrata i put spasenja čitavom ljudskom rodu.

Prema jevanđeljima, događaj se zbio na grobu Hristovom, a radosnu vest je ženama mironosicama, "Mariji Magdaleni i drugoj Mariji", saopštio anđeo blagovesnik Gavrilo.

"A lice njegovo bijaše kao munja i odjelo njegovo kao sneg", zapisao je jevanđelist Matej opisujući arhangela Gavrila, koji sedi na "grobnom kamenu" i pokazuje prstom na prazan grob.

Prema odlukama Nikejskog sabora (325. godine), koje do danas poštuju sve pravoslavne crkve, Vaskrs treba slaviti u prvu nedelju punog meseca posle proleće ravnodnevice, ali obavezno posle jevrejske Pashe.

Prema hrišćanskom predanju, Isus je umro u dane Pashe pa se u nekim jezicima ovaj naziv zadržao i za praznik njegovog vaskrsenja. Poznato je takođe da su rođenje Isusa Hrista, njegovo stradanje i vaskresnje najavili starozavetni proroci, koji će, kako propoveda hrišćanstvo, opet doći da najave njegov drugi dolazak među ljude.

Simbol obnavljanja prirode i života

Vaskrs je pokretan praznik, koji se određuje prema prirodnom kalendaru i uvek se vezuje za nedelju, sa odstupanjem od 35 dana - od 4. aprila do 8. maja.

Vaskršnje slavlje je za vernike kraj Velikog posta, a prvi mrsni zalogaji su vaskršnja jaja koja, se prema drevnom običaju, farbaju u crveno kao simbol prolivene krvi Hristove.

Prema predanju, prva jaja je caru Tiberiju poklonila Marija Magdalena, koja je u Rim došla sa porukom o vaskrsenju.

Jaje je simbol obnavljanja prirode i života, vaskršnje crveno jaje znači radost i za one koji ga daju i za one koji ga primaju.

Prvo obojeno jaje, čuvarkuća, ostavlja se na stranu do idućeg Vaskrsa.

Na pravoslavnim vaskršnjim ikonama i freskama slika se blagovesnik Gavrilo na grobnom kamenu, a najlepša predstava sačuvana je u manastiru Mileševi kraj Prijepolja, zadužbini srpskog kralja Vladislava iz 1234. godine, koja je proglašena za sliku prethodnog milenijuma.

Vaskrs hrišćani slave tri dana, pa su u kalendaru SPC crvenim slovom obeleženi Vaskršnji ponedeljak i Vaskršnji utorak.

U SPC pravoslavni vernici razmenjuju pozdrave - Hristos vaskrse! Vaistinu vaskrse!