Crna Gora, otvoreno groblje vojnika Vermahta

Na groblju čiju je izgradnju finansirala Nemačka, sahranjeni su posmrtni ostaci 64 od 2.500 nemačkih vojnika poginulih u Drugom svetskom ratu u Crnoj Gori.

Komemoraciju su pratili miran protest malobrojnih članova Saveza komunista Crne Gore, i performans umetnice koja je pod spomen-tablu položila venac u obliku petokrake.

Komemoracija uz zvuke klasične muzike, prigodne govore i molitvu za poginule, održana je u prisustvu potomaka vojnika Vermahta, dela diplomatskog kora, predstavnika državnih organa Crne Gore, nemačkog Narodnog saveza za brigu i staranje o ratnim grobovima.

Dve države su još 2011. godine potpisale sporazum o izgradnji tog groblja, koji je u javnosti naišao na otpor, do konačnog rešenja da to bude vojni aerodrom na kojem ima prostora za 400-600 grobnih mesta.

Na prostoru groblja je nekoliko humki sa imenima, a u centralnom delu groblja je spomen-tabla sa imenima boraca Vermahta poginulih i nestalih u Crnoj Gori, a u čijem je središtu krst.

Generalna sekretarka nemačkog Narodnog saveza za brigu o ratnim grobovima, Danijela Šili je na komemoraciji kazala da to udruženje svake godine u Istočnoj Evropi sahrani oko 30.000 vojnika poginulih u Drugom svetskom ratu.

"Znamo da su oni koju su sahranjeni na ovom groblju, skoro isključivo poginuli u borbi protiv partizana. U ovom namerno varvarski vođenom ratu znamo da su bitke protiv partizana označene kao posebno okrutne, nemilosrdne i pune ljudske zlobe. Znamo da su u odmazdama protiv partizana počinjeni gnusni zločini nad civilnim stanovništvom. Nacionalni savez (Nemačke) je svestan ove krivice", istakla je Šili.

Šili je poručila da nemačko ratno groblje treba da bude mesto žalosti, ali i poziv na razumevanje.

"Pritom se ne oslobađamo odgovornosti koja je nastala iz ratne krivice Nemačke. Želim da ljudi koji posećuju ovo mesto pronađu uverljivu poruku: 'Nikada više rat, nikada više etnička mržnja' ", poručila je Šili.

Novi ambasador Nemačke u Crnoj Gori, Hans Ginter Matern je rekao da mu je stric ratovao na strani Vermahta i poginuo u Belorusiji, gde je i sahranjen na jednom od ratnih grobalja koje je on prvi put posetio pre nekoliko godina.

"Uprkos sećanjima, moramo stalno raditi na pomirenju", poruka je ambasadora.

Predstavnica crnogorskog Ministarstva inostranih poslova Snežana Radović je na ceremoniji rekla da Crna Gora ovaj čin "smatra ispunjavanjem civilizacijske dužnosti" i podsetila da je 45 država to već uradilo, sa 832 nemačka ratna groblja širom sveta.

Za desetak članova Saveza komunista Crne Gore, koji su mirno protestvovali ispred kapije vojnog aerodrome, otvaranje groblja je čin izdaje.

Oni traže od Vlade Nemačke da izmesti posmrtne ostatke, jer "fašistima nije mesto u antifašističkoj zemlji".

Polaganjem venca u obliku petokrake, stav o groblju u okviru kasarne izrazila je umetnica Tanja Markuš.

Vence su položili i predstavnici ambasada Velike Britanije i Grčke, koje su se u Drugom svetskom ratu borile protiv Nemačke.