Vojno zbližavanje Indije i Vijetnama kao protivteža kineskoj moći

Vijetnam i Indija postigli su prošlog meseca vojni sporazum koji će produbiti i proširiti njihovu vojnu saradnju do 2030. godine. Dve vlade su potpisale i memorandum o razumevanju za međusobnu logističku podršku koji će omogućiti snabdevanje ratnih brodova u lukama one druge države.

To sve je deo šireg ekonomskog i vojnopolitičkog partnerstva, poznatog kao "Opšte strateško partnerstvo", koje je uspostavljeno 2016. godine.

Vijetnam je zabrinut zbog nastojanja Pekinga da najveći deo akvatorije Južnog kineskog mora proglasi svojim teritorijalnim vodama, da utvrdi i dogradi atole i ostrva u njemu, i onda na osnovu toga crpe naftu i gas sa dna mora u blizini vijetnamske obale.

Svež u sećanju je dvomesečni incident iz 2014. godine, kada su kineske vlasti dovukle platformu za bušenje nedaleko od obale ostrva iz Paraselskog arhipelaga, na koji i Vijetnam polaže pravo i to u pratnji brodova kineske obalske straže. Tada je zapretio oružani sukob i postalo očigledno da Vijetnam ne poseduje brodovlje i vazdušne izviđačke kapacitete potrebne za suprotstavljanje takvim izazovima.

Vijetnam i Kina su 1979. godine vodili kratak pogranični rat, a tokom osamdesetih ponovo su se sukobili oko ostrva Spratli, arhipelaga u Južnom kineskom moru koje obe zemlje smatraju svojom teritorijom.

Zato je Hanoj zainteresovan da ojača svoju mornaricu i sklopi sporazume sa drugim većim državama kao što je Indija.

Za Vijetnam, povremeno prisustvo indijske mornarice je dobrodošlo i zato što zbog vrlo negativnog iskustva iz desetogodišnjeg Vijetnamskog rata ne može da bezrezervno odgovori na političko, ekonomsko i vojno udvaranje Vašingtona, koje traje još od predsednikovanja Džordža Buša mlađeg i ima za cilj stvaranje snažnog zida za opkoljavanje i vojnopolitičku izolaciju Kine u Azijsko-pacifičkom regionu.

Indijski interesi

S druge strane, kada je u pitanju vojno i drugo zbližavanje sa Vijetnamom i interesi Indije su jasni. Ona već podržava vijetnamsku armiju.

Tokom posete indijskog ministra odbrane Radžnata Singa Hanoju u drugoj nedelji juna u Vijetnamu je u službu uvedeno 12 patrolnih čamaca izgrađenih kreditom od 100 miliona američkih dolara koji je dala vlada u Nju Delhiju.

Dalje, Vijetnam indijskim novcem u obalskom gradu Na Trang gradi veliki centar za telekomunikacije i sajber ratovanje.

Takođe, tokom boravka u Vijetnamu, ministar Sing je lično uručio domaćinima ček na milion dolara za potrebe vijetnamske vazduhoplovne akademije – donacija namenjena za uspostavljanje kabineta za učenje stranih jezika i informacionih tehnologija.

Štaviše, dve zemlje su u završnoj fazi pregovora o novih 500 miliona dolara indijskog kredita za jačanje sposobnosti vijetnamske armije.

Nju Delhi ima dugogodišnji teritorijalni spor sa Kinom u Himalajima, gde povremeno izbijaju smrtonosne čarke, i nalazi se u jednoj vrsti geopolitičkog klinča sa najmnogoljudnijom državom sveta, jer ona ekonomski i vojno podržava Pakistan, osvedočenog indijskog neprijatelja, te ima znatan uticaj na ekonomska dešavanja u susednoj Šri Lanki.

Indija, otud, kao jednu vrstu protivteže širenju kineskog ekonomskog i političkog uticaja u jugoistočnoj i južnoj Aziji, jača vojnu saradnju sa državama jugoistočne Azije poslednjih godina i već održava zajedničke vežbe sa zemljama poput Tajlanda, Malezije, Singapura i Filipina.

Kada je reč o Vijetnamu, indijsko državno preduzeće "ONGC Videš" vrši eksploataciju podvodnih rezervi gasa na više lokacija u vijetnamskim teritorijalnim vodama, pa je Nju Delhi zainteresovan za jačanje vijetnamskih pomorskih efektiva i mogućnost da indijska vojna plovila dobiju pristup vijetnamskim lukama i zbog zaštite sopstvene svojine.

Trgovinska razmena između dve države porasla je sa samo 200 miliona dolara u 2000. godini na čak 11,2 milijarde u finansijskoj 2020, što svedoči i o rastu ekonomije obe zemlje i produbljivanju njihove saradnje.

Vrednost indijskih investicija u komunističkoj zemlji u jugoistočnoj Aziji je, međutim, relativno mala – iznosi blizu dve milijarde dolara i, pored nafte i gasa, obuhvata poljoprivredu i delove za automobilsku industriju.