Kineska vojna moć raste, planere u Vašingtonu zabrinulo jačanje mornarice i raketnih snaga

Prošlog meseca objavljeno je formiranje novog vojno saveza SAD, Australije i Velike Britanije pod imenom AUKUS, što je dodatak već postojećoj kvadrilateralnoj koaliciji SAD, Japana, Australije i Indije, usmerenoj pre svega na suzbijanje rasta kineskog vojnog i političkog uticaja u ogromnom Indo-pacifičkom regionu.

Vašington ubrzano radi na jačanju veza unutar tih saveza, naoružavanju njenih članica, pa i uključivanju drugih zapadnih sila, članica NATO-a, u vojne vežbe i patroliranje nepreglednim prostranstvima Indijskog i Pacifičkog okeana kako bi odvratio Peking od pokušaja da reintegriše svoju provinciju Tajvan, zagospodari Južnim kineskim morem i ostvari veće vojno prisustvo u pomenutim okeanima dalje od obale azijskog kontinenta.

No, šta je to što, pored izgradnje radarskih i prislušnih stanica, pristaništa i pisti na veštačkim ostrvima u Južnom kineskom moru i ogromnih svota novca koje Kina ulaže u ekonomije zemalja jugoistočne Azije, ostrvskih država Južnog Pacifika ili nacija južne Azije, kao što su Pakistan i Šri Lanka, uznemirava planere u Vašingtonu i prestonicama njegovih saveznica?

Rastuća vojna moć Kine

Kina i dalje zaostaje za SAD po mnogim vojnim pokazateljima, od kojih su najupadljiviji činjenica da supersila sa zapadne hemisfere ima u svom posedu oko 3.750 nuklearnih glava i čak 11 nosača aviona, u poređenju sa oko 320 nuklearnih bombi i dve platforme za borbene letelice koje u svom arsenalu ima Peking.

Sjedinjene Države takođe imaju globalnu mrežu vojnih baza, kako se smatra oko 500, dok Kina poseduje samo jednu kasarnu u inostranstvu i to u istočnoafričkoj državi Džibuti.

Ono što, međutim, brine SAD i saveznike su pre svega veliko jačanje kineske mornarice i raketnih snaga poslednjih godina, te bujanje proizvodnje naoružanja u azijskom populacionom i ekonomskom gigantu.

Naime, Kina je nedavno po broju ratnih plovila pretekla SAD i postala država sa najviše borbenih brodova i podmornica na svetu – smatra se, oko 360, u odnosu na 297 u posedu Vašingtona.

Ipak, treba reći da Sjedinjene Države, pored već pomenutih nosača aviona, imaju i šezdesetak težih i ubojitih brodova kao što su razarači i krstarice više od Kine, te veću flotu podmornica na nuklearni pogon, pa se može slobodno reći da su u celini osetno snažnije od kineske mornarice, u čijem sastavu je i dalje mnogo (manjih) patrolnih čamaca i podmornica na klasični, dizel-pogon, koje su sporije, bučnije i mogu da provedu manje vremena pod vodom od onih sa ugrađenim mini-nuklearnim reaktorima.

Međutim, Kina, čija armija broji skoro dva miliona ljudi, je u naoružanje poslednjih godina uvela i nekoliko vrsta novih balističkih i krstarećih projektila, protivbrodskih raketa, ali i hipersonične rakete, čime je (posle Rusije) postala tek druga država u svetu koja raspolaže tim ubojitim projektilima koji lete brzinama od pet maha i koje bi mogle da neutrališu prednost koju SAD imaju kada su u pitanju udarne grupe predvođene nosačima aviona.

Štaviše, po procenama Stokholmskog međunarodnog instituta za istraživanje mira (SIPRI), najmnogoljudnija zemlja sveta je u periodu od 2015. do 2019. pretekla Rusiju i postala drugi najveći proizvođač naoružanja na svetu.

Kineski vojni budžet u 2019. iznosio je 261 milijardu dolara, četiri puta više od ruskog, i predstavlja drugi najveći vojni budžet na svetu.

Mada su SAD uložile preko 700 milijardi dolara u sopstvene oružane snage, s obzirom na to da su radna snaga i delovi u Kini znatno jeftiniji nego u SAD, može se smatrati je kineska potrošnja uporediva sa američkom.

Po istraživanju pomenutog švedskog instituta, u 2019. godini najveću prodaju oružja u svetu, od oko 53 milijarde dolara, ostvario je američki "Lokid-Martin". Slede "Boing", "Nortrop Gruman", "Rajteon" i "Dženeral dajnemiks", sve američki koncerni poznati po proizvodnji aviona, raketa i radara, dok je šesta "Kineska korporacija za avio-industriju" (AVIC), sa nešto više od 22 milijarde dolara prihoda.

U prvih deset najvećih prodavaca oružja tada su ušle još tri kineske i samo jedna britanska kompanija, što svedoči o prodoru Kine u svet trgovine naoružanjem.

Interesantno je da je trend rasta izdvajanja za vojsku u Kini nastavljen i 2020, dvadeset šestu godinu zaredom, kao i to da je osetni skok u kineskom ulaganju u vojsku prvi put zabeležen nakon bombardovanja SR Jugoslavije, kada je raketirana kineska ambasada u Beogradu, i kada je postalo jasno da SAD ne prežu od jednostranih akcija bez odobrenja Saveta bezbednosti UN koje su u suprotnosti s međunarodnim pravom.