Izložba slika Miodraga Petrovića (1888–1950)

Od predmeta u školi najveću sklonost Petrović je pokazivao prema crtanju, te nije slučajno što je njegov prvi učitelj, znameniti srpski slikar Đorđe Krstić, u dečaku prepoznao talenat i svesrdno ga podržao. Ni drugi Petrovićevi učitelji crtanja i slikanja, poput Riste Vukanovića i Marka Murata, nisu za njega štedeli reči hvale, predviđajući mu uspešnu karijeru slikara portreta i aktova. Petrović je, međutim, u to vreme kako iz ličnih tako i iz praktičnih razloga više bio zauzet ukrašavanjem enterijera beogradskih zdanja i slikanjem pozorišnih kulisa i panoa, učeći i pomažući tako svom profesoru Dragutinu Inkiostriju u zahtevnim i opsežnim poslovima dekoracija. Iz tog perioda datiraju i prvi poznati Petrovićevi radovi,  otkrivajući umetnikov interes ne samo za dekoraciju već i za ljudsku figuru i predeo. Odlazak u Minhen i upis na Akademiju likovnih umetnosti 1911. bio je očekivana uzlazna stepenica u njegovom razvoju i možemo samo da nagađamo kako bi se nesmetano odvijalo dalje Petrovićevo slikarsko obrazovanje da nije bilo prekida zbog Prvog i Drugog balkanskog rata, a posebno zbog Prvog svetskog rata, koji je za mnoge slikare njegove generacije predstavljao sudbonosnu prekretnicu.

Po završetku studija slikarstva na minhenskoj Akademiji, pred sam početak Prvog svetskog rata, Miodrag Petrović se vratio u Srbiju. Štab Vrhovne komande srpske vojske uputio je Petrovića kao ratnog slikara u Prvu armiju, VIII pešadijski puk, a njegova dužnost i zvanje su u početku bili vezani za Štab odbrane Beograda. Iz tog vremena datiraju prve ratne skice i crteži, a njihov broj će se znatno uvećavati kako se budu odvijala ratna dejstva i kako se Petrović bude povlačio sa vojskom preko Albanije i  sve do Drača, a potom i na Krfu. Za razliku od većine ratnih slikara koji su u najtežim trenucima, kao kontrast užasima rata, slikali suncem obasjano nebo i more, Petrović se zadržao na portretima i kompozicijama slikanim u duhu minhenske škole, čak i u vreme kada je kao rekonvalescent boravio u Tunisu i Alžiru. Upravo će u Africi Petrović pokazati u pravom svetlu svoje ne samo slikarske (tačnije portretske) već i scenografske i glumačke sposobnosti.

Po dolasku u Beograd Petrović se aktivno uključuje u društveni i umetnički život prestonice novoosnovane države Srba, Hrvata i Slovenaca. Pridružuje se Društvu srpskih umetnika „Lada“, čiji su članovi inače bili pristalice ujedinjenja Južnih Slovena, dok istovremeno počinje i sa nastavničkim radom u Višoj pedagoškoj školi. Prisustvo njegovih radova na brojnim izložbama nije prošlo neprimećeno kod ondašnje likovne kritike. Tako je, povodom njegove samostalne izložbe održane 1926. godine u Beogradu, Milan Kašanin kaže da mu upravo portreti i pejzaži obezbeđuju ugledno mesto među slikarima njegove generacije, ocenjujući ga, na osnovu najvećeg broja izloženih radova, kao „ubeđenog i doslednog impresionistu“.

Petrovićevi pejzaži i motivi Šumadije i Beograda zainteresovali su i Todora Manojlovića, koji posebno ističe kvalitet slika sa motivima manstira Ravanice, reke Manasije i Jevrejske mahale, gde „umetnik progovara, očigledno, finijim, nijansiranijim jezikom no do sada“.

Tokom tridesetih godina prošlog veka Miodrag Petrović je bio zapažen na izložbama „Lade“, kao i na prolećnim i jesenjim izložbama Udruženja likovnih umetnika i izložbama Udruženja ratnih slikara i vajara u Beogradu. Kritika i javnost nisu imale razloga ni da mnogo hvale, niti da kude njegovo slikarstvo, jer je bio jedan od onih slikara svoje generacije koji se u likovnom smilu malo menjao, dok je u nekim delovima ostao gotovo isti.

Po završetku Drugog svetskog rata Petrovićeva dela bila su sporadično izlagana, mahom u sklopu izložbi udruženjâ čiji je bio redovni član. Prvu retrospektivnu izložbu dela Miodraga Petrovića, skoro dve i po decenije posle Kulundžićevog napisa u beogradskoj štampi i trinaest godina po umetnikovoj smrti, priredio je Stanislav Živković u Galeriji Kulturnog centra Beograda. U izboru od trideset radova, pretežno portreta u vlasništvu umetnikove porodice, Živković je predstavio sve periode Petrovićevog slikarstva: rani – školovanje i studije na Akademiji u Minhenu, potom ratne godine i poratni boravak u Francuskoj, te  zreli – posleratni period.

Od tada i nadalje, dela Miodraga Petrovića bila su u javnosti zastupljena pretežno u sklopu tematskih izložbi srpskog impresionizma i beogradske slikarske škole, ili na izložbama ratnih slikara 1912–1918, članova „Lade“ i ULUS-a.  Propuštena je prilika da se povodom stogodišnjice slikarevog rođenja celovito predstavi njegov opus. Ipak, dalja istraživanja u vezi sa manje poznatim i onim do sada nepoznatim delima ovog „strpljivog realiste“, „pesnika Šumadije“ i „srpskog Kolesnikova“ potvrdiće činjenicu da je Miodrag Petrović bio slikar koji je svoja dela stvarao iskreno i s ljubavlju i čovek koji je do kraja ostao dosledan sebi, odan prirodi i tradiciji naroda iz kojeg je ponikao.

Biografija

Miodrag PETROVIĆ (Dubravica kod Požarevca, 12. IX 1888 – Beograd, 10. II 1950)

Prve pouke iz crtanja i slikanja dobio je od Đorđa Krstića u Prvoj beogradskoj gimnaziji. Slikarsko školovanje  započinje 1906. u Umetničko-zanatskoj školi Riste Vukanovića, gde su mu nastavnici bili Marko Murat, Đorđe Jovanović i Dragutin Inkiostri-Medenjak. Priključuje se Inkiostrijevoj grupi kao saradnik u dekorisanju Narodnog pozorišta, Kolarčeve zadužbine, Ministarstva prosvete, kući Jovana Cvijića i dr. U periodu 1911 – 1912.  pohađa Akademiju likovnih umetnosti u Minhenu (u klasi prof. Karla Mara), ali prekida studije zbog učešća u balkanskim ratovima kao borac i slikar Prve armije. Studije završava 1914. neposredno pred početak Prvog svetskog rata. Posle povlačenja preko Albanije učestvuje u borbama na Solunskom frontu u sklopu VIII Pešadijskog puka Dunavske divizije. Zbog bolesti malarije prebačen je u bolnicu u Solun, a potom u Sidi Abdalah u Tunisu. Tu slika portrete francuskih lekara, bolničarki, bolesnika, domorodaca, kao i  ikonstas za crkvu pri bolnici i dekoraciju zavese za vojničko pozorište. Krajem 1917. prelazi u logor za rekovalescente u mestu Lazuaz kraj Bizerte, gde u društvu drugih ratnih slikara radi portrete i kulise za vojničko pozorište. U Lazuazu je priredio i dve samostalne izložbe u korist francuskog Crvenog krsta i uradio ikone na srpskom vojničkom groblju u Bizerti, čiji se delovi danas nalaze u crkvi Ružici na Kalemegdanu. U Alžiru pohađa Ecolé des Beaux Arts, da bi krajem 1918. prešao u Pariz, gde je učio slikarstvo u ateljeu L. Simona i izlagao u pariskom Salonu. U Beograd se vratio 1920. i zaposlio se kao nastavnik crtanja u realci, a potom na Višoj pedagoškoj školi. Bio je član Društva srpskih umetnika „Lada“ (1921) i njen predsednik od 1933 – 1941. godine, predsednik Udruženja likovnih umetnika 1939 – 1940. i osnivač i predsednik Udruženja slikara i vajara ratnika 1912 – 1918. Priredio je samostalne izložbe u Alžiru 1917, a potom u Beogradu i Somboru, dok je kolektivno izlagao sa jugoslovenskim umetnicima u Parizu, Alžiru, Londonu, Brislu i Liježu.  Imao je značajnu ulogu u organizovanju brojnih izložbi  srpskih i jugoslovenskih umetnika u zemlji i inostranstvu. Slikao je portrete, aktove, pejzaže, mrtve prirode, radio dekoracije pozorišnih enterijera i kulisa, kao i nekoliko ikonostasa i istorijskih kompozicija velikog formata sa ratnom tematikom. Dela mu se nalaze u Narodnom muzeju u Beogradu, Vojnom muzeju u Beogradu, Muzeju grada Beograda, Narodnom muzeju u Kragujevcu, Narodnom muzeju u Požarevcu, kao i brojnim privatnim kolekcijama u zemlji i inostranstvu.

Autor teksta: Petar Petrović

Ovde možete pogledati / preuzeti katalog izložbe