Srpski narodni savez proširio festival srpskog filma na Vašington i Boston

Srpski narodni savez je u saradnji sa Kancelarijom Republike Srpske za saradnju, trgovinu i investicije, Srpskom pravoslavnom crkvom Sv. Luke u Vašingtonu i ambasadom Republike Srbije organizovao dvodnevni Festival srpskog filma u Vašingtonu 20. do 21. oktobra prošle godine.

Prvog dana festivala su prikazani filmovi „Santa Maria della Salute" Zdravka Šotre, „Presto Svetog Save" Jakova Popova, „U početku beše slovo" Jakova i Zlate Popova, „Mihajlo I. Pupin - put ka svetlosti" Save Sajka i Lava Jeržebeka i „Bio dvaput jedan kralj" Vojina Vasovića.

Drugog dana festivala prikazan je film „Teslin narod" u režiji Željka Mirkovića u Lendmark I strit bioskopu. Film govori o dostignućima i sudbinama mnogih američkih Srba u proteklih 200 i više godina počev od Đorđa Šagića, prvog poznatog Srbina u Americi, do Mihajla I. Pupina i Nikole Tesle, srpsko-američkih naučnika i pronalazača, srpskih iseljenika tokom i nakon Prvog i Drugog svetskog rata pa sve do danas. „Teslin narod" naglašava ukupan doprinos američkih Srba u izgradnji Amerike i sveta.

Oba dana festivala deca i odrasli su imali priliku da nauče nešto novo o srpskoj kulturi, nauci i tradiciji. Na festivalu su, između ostalih, bili prisutni Nj.E. Đerđ Matković, ambasador Republike Srbije u Vašingtonu, Nj.E. Bojan Vujić, ambasador Bosne i Hercegovine u Vašingtonu, Obrad Kesić, direktor Kancelarije Republike Srpske za saradnju, trgovinu i investicije, otac Vasilije Vranić iz srpske pravoslavne crkve Sv. Luke u Vašingtonu i drugi istaknuti gosti i predstavnici ambasada.

Nakon prikazivanja filma „Teslin narod," publici su se obratili Dejvid Vujić, učesnik kosmičkog Apolo programa tokom 1960-tih i 1970-tih godina, Željko Mirković, reditelj filma, Džek Dimić koji glumi Nikolu Teslu u filmu, Obrad Kesić i Miloš Rastović, scenarista filma. O celokupnom događaju Glas Amerike iz Vašingtona je izvestio pod naslovom „Teslin narod: priča o srpskim iseljenicima u Americi".

Veliki uspeh Srpskog narodnog saveza se vezuje i za promociju dokumentarnog filma „Teslin narod" u Americi. Film se kvalifikovao za nominaciju nagrade Američke filmske akademije Oskar u kategoriji dokumentarnog filma. Prikazivan je od Pitsburga, Njujorka, Vašingtona, Bostona do Klivlenda, Čikaga, Los Anđelesa i drugih američkih gradova.

U organizaciji stalne diplomatske misije Republike Srbije u Ujedinjenim nacijama, film je takođe prikazan u glavnoj sali Ujedinjenih nacija u Njujorku 17. oktobra. Strane diplomate i ambasadori su imali priliku da se više upoznaju sa dostignućima američkih Srba i njihovoj ulozi u izgradnji Amerike i sveta. „Teslin narod" je prikazan i na Harvard univerzitetu u Bostonu 8. novembra. Nakon prikazivanja filma Željko Mirković, reditelj, i Miloš Rastović, scenarista, su se obratili publici i odgovarali na pitanja studenata i profesora.

Film je posebno bio inspirativan za studente koji su imali priliku videti šta mogu postići u životu i biti ponosni na svoje srpsko poreklo. U decembru mesecu film je prikazan na festivalu srpskog filma u Čikagu gde je Miloš Rastović, scenarista filma, predstavio film i govorio o srpskom nasleđu i istoriji u Americi:

„Kada su srpski iseljenici dolazili na američki kontinent, oni nisu doneli samo svoje talente, spremnost da se žrtvuju za ideale slobode, već i svoju dušu. Duša je ono što nas razlikuje i uzdiže od drugih. Ona je magnet koji povezuje Srbe koji žive u različitim zemalja i kontinentima. Vladika Nikolaj Velimirović koji je i sam bio iseljenik u Americi opisujući istoriju srpskog iseljeništva je rekao:

Sve je to jedna zadivljujuća epopeja, započeta od onih srpskih seljaka, koji bežeći od tiranije ćesarske i sultanske doseliše se u ovu zemlju slobode, ne da uživaju no da se što više osposobe nositi brige svetosavske i pomognu svojima na starom ognjištu nositi te iste brige i tako kroz stotinu i više godina, sve do danas. Ukoliko budemo na putu Nikole Tesle, Mihajli I. Pupina i drugih velikana koji su pomenuti u filmu i koji su dali veliki doprinos izgradnji Amerike i sveta, možemo biti sigurni da nećemo biti izgubljeni ni za našu veru, ni za našu otadžbinu niti za nas same", rekao je Rastović.

Film „Teslin narod" je arhiviran u sledećim bibliotekama i arhivama: stalna postavka Američke filmske akademije umetnosti i nauke u Los Anđelesu, Kongresnoj biblioteci u Vašingtonu, univerzitetskim bibliotekama na Harvard, Kolumbija, Jejl, Njujork, Prinston, Pitsburškom univerzitetu, Djukejn univerzitetu, Pensilvanija univerzitetu, Hilandarskoj istraživačkoj biblioteci državnog univerziteta Ohaja, univerzitetu Oksford u Velikoj Britaniji, Narodnoj biblioteci Rusije u Petrogradu, Moskovskom državnom institutu za međunarodne odnose (MGIMO univerzitetu), Aleksandrijskoj biblioteci u Aleksandriji u Egiptu, Nacionalnoj biblioteci Francuske u Parizu i drutim bibliotekama i arhivama.

U novembru Srpski narodni savez je prvi put organizovao festival srpskog filma posvećen deci u srpskoj pravoslavnoj katedrali Sv. Save u Bostonu. Prikazani su filmovi za decu kako bi se ona više upoznala sa srpskim jezikom, istorijom, pravoslavnom verom, tradicijom i kulturom. Prikazani su sledeći filmovi: „Presto Svetog Save" Jakova Popova, „U početku beše slovo" Jakova i Zlate Popova, „Mihajlo I. Pupin - put ka svetlosti" Save Sajka i Lava Jeržebeka, „Bio dvaput jedan kralj" Vojina Vasovića, i „Radiovizija" Gregori Zupanca, Igora Simića, Vladimira Slavića, Jelene Milunovića i Miloša Tomića. Miloš Rastović, koordinator za kulturu Srpskog narodnog saveza, upoznao je prisutne o delatnosti Srpskog narodnog saveza, najstarijeg srpskog dobrotvornog društva u Americi koje postoji od 1901. godine.

Srpski narodni savez je 21. novembra organizovao predavanje „Jasenovac: neizgovoreni genocidi i holokost, 1941 - 1945" i izložbu „Anatomija zaborava" Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske u američkom Kongresu u Vašingtonu. Ovaj događaj je bio posvećen ustaškom genocidu koji je počinjen nad Srbima, Jevrejima i Romima u Nezavisnoj državi Hrvatskoj (NDH) u toku Drugog svetskog rata. To je bilo prvi put u poslednje dve decenije da se američki Kongres bavio ovim pitanjem. Američki kongresmeni, senatori, diplomate, strani ambasadori, predstavnici vladinog i nevladinog sektora i američkih medija imali su priliku da se više upoznaju sa ovim delom srpske istorije Drugog svetskog rata. Izložba „Anatomija zaborava" je planirana da bude putujuća izložba po američkim gradovima ove godine.

Krajem godine prof. dr Predrag Petrović sa Filološkog fakulteta univerziteta u Beogradu je održao predavanje „Američki san Karla Maldena" u Engleskoj nacionalnoj sobi Katedrale znanja Pitsburškog univerziteta. Predavanje je bilo posvećeno Karlu Maldenu, najpoznatijem srpsko-američkom glumcu u istoriji Holivuda. Prof. Petrović je istakao da je Malden u mnogim prilikama naglašavao da je ponosan na svoje srpsko poreklo:

„Ja sam srećan da sam rođen u srpskom domu, da sam kršten u srpskoj crkvi, ponosan što sam redovno odlazio u crkvu i pevao u srpskom horu. Bio sam oduševljen da sam to nosio čitav život."

Na ovim događajima američki Srbi i amerikanci su imali priliku da više čuju o Srpskom narodnom savezu, ulozi američkih Srba u izgradnji Amerike i sveta, srpskim patnjama, stradanjima i genocidu koji je počinjen nad njima tokom Drugog svetskog rata i o srpskoj kulturi, tradiciji i veri. Ovi događaji u organizaciji Srpskog narodnog saveza su omogućili da se još više učvrste veze između američkih Srba i most sa maticom i njenim nasleđem.

Sava M. Hajdin, osnivač Srpskog narodnog saveza, je rekao da semena koja sejemo sada „mogu izrasti u čvrsto drvo koje širi svoje grane gde god ima Srba u Americi i Kanadi." Njegova vizija je bila da Srpski narodni savez postane svetionik srpstva i svetosavske tradicije u Americi. Sledeći njegov i drugih pionira put koji su gradili srpske organizacije i crkve u Americi možemo biti sigurni da sa ovom delatnošću učvršćujemo put u očuvanju našeg identita u Americi za buduće generacije.