Objavljeno dragoceno delo "Srpsko blago u Beču"

Urednik ove dokumentarne studije je Vesna Pešić, lektor Ivan Ristić. Autor je posle napornog istraživačkog rada u Austrijskoj nacionalnoj biblioteci, Univerzitetskoj biblioteci i Biblioteci kongregacije mehitarista u Beču sistematizovao i hronološki precizno obradio (počev od 10. veka) 159 srpskih srednjovekovnih rukopisa sa: kodikološkim opisom, vremenom pisanja, vrstom pisma, sadržinom, vrstom poveza, zapisima, signaturama, iluminacijama, ukrasima, domaćom i stranom literaturom za svaki rukopis, kao i po nekoliko fotografija u boji uz opis svakog rukopisa, kao i dokumentarna objašnjenja kako su rukopisi iz srpskih manastira i crkava, kao i Hilandara, dospeli u Austrijsku nacionalnu biblioteku, Univerzitetsku biblioteku i Biblioteku manastira mehitarista u Beču, bilo kao ratni plen, ili prodajom i zaostavštinama.

U posebnom poglavlju Stare srpske knjige štampane u Beču autor donosi pregled sa opisom ogromnog broja vrednih 350 knjiga koje su štampane u Beču u toku XVII, XVIII, XIX i XX vijeka, a bez kojih se ne može zamisliti istorija srpske književnosti, mada je najveći dio ovih knjiga široj javnosti nepoznat.

Srpskoj štampi u Beču Petar Milatović Ostroški takođe je posvetio veliku pažnju, počev od Slaveno-serbskog magazina Zaharija Orfelina; Serbski povzednevnia novini koje su u Beču od 1791. godine štampali grčka braća Publije i Georgije Markides Puljo; Slaveno-serbski vjedomosti koje je od 3. avgusta 1792. godine u svojoj štamparija štampao Stefan Novaković; Novine serbske iz carstvujuščega grada Vijene koje su uređivali Dimitrije Davidović i Dimitrije Frušić i koje su izlazile do kraja februara 1822. godine u Beču, sve do Glasa Srba, Srpskih vidika, Srboslova u XX i Slovoslovlja u XXI veku.

U posebnom poglavlju Petar Milatović Ostroški je detaljno obradio rad štamparija koje su u Beču štampale srpske knjige ćirilicom i to: Kurcebokovu štampariju, Štampariju Stefana Novakovića, štampariju Mehitarista i štampariju Glasa Srba, sa preciznim spiskom 350 objavljenih knjiga.

Milatović je takođe veliku pažnju u svojoj dokumentarnoj studiji posvetio prodaji srpskih srednjovekovnih rukopisa, srbulja i drugih relikvija bečkom Dvoru, precizno navodeći koje je sve od 46 srednjovekovnih rukopisa prodao Vuk Karadžić u periodu od 1856. do 1858. godine, kao 4 srednjovekovna rukopisa koje je posle očeve smrti prodala Vilhelmina (Mina) Karadžić; kao i precizan spisak jevanđelja, oktoiha, psaltira, molitvenika, trebnika, mineja, časlovaca, dakle, tovare srbulja i starih knjiga koje su u Beč slali: Vuk Popović, sveštenik iz Risna i Vuk Vrčević, učitelj iz Budve, Dimitrije Popovića iz Sombora, prota Mihajlović iz Sremske Mitrovice, Georgije Petranović iz Zadra, Janko Kusovac iz Rijeke Crnojevića, prota Marković iz Šida, prota Milan Joksimovića iz Sarajeva; Novicu Cerovića iz Drobnjaka pop Vuka iz Grblja; a takođe je objavio i velikih spisak ondašnje razvijene trgovačke mreže preko koje se srpsko blago iz srpskih crkava, manastira i Hilandara neodgovorno krčmilo i prodavalko u Rusiji, Nemačkoj, Slovačkoj, Češkoj, Engleskoj i, što valja posebno naglasiti, Milatović je , na osnovu dokumentacije precizno označio koji je srednjovekovni srpšski rukopis i kada postao ratni plen u brojnim ratovima za poslednjih 500 godina.

Kako je u uvodnoj reči autor istakao, on nije imao nameru da kaže zadnju reč, već da ovim dokumentarnim delom olakša posao budućim istraživačima koji se neće odnositi maćehinski prema rasutom srpskom blagu po svetu.

„S obzirom na to da je Vuk Karadžić prodao 46 starih srpskih rukopisa bečkom Dvoru, a njegova ćerka Vilhelmina (Mina) 4 rukopisa, nikako ne znači da je ova knjiga atak na ličnost i delo Vuka Karadžića, već objektivno prezentovanje činjenica. Uostalom, da Vuk Karadžić i njegova ćerka nisu svojevremno prodali ogroman broj rukopisa ondašnjoj Dvorskoj biblioteci u Beču možda nijedan od njih danas ne bi postojao, već bi nestali u toku dva svetska rata i posle drugog svjetskog rata u vreme komunističkog jednoumlja", istakao je Milatović.