Festival srpskog filma na Pitsburškom univerzitetu

Ove godine festival je pratila američka akademska publika, producenti drugih filmskih festivala, predstavnici srpske dijaspore i drugi gosti. U prepunoj dvorani znatiželjnih posetilaca festival je otvorio Džon Martić, predsednik Srpskog narodnog saveza, istakavši važnost održavanja festivala kako bi se drugi upoznali sa našom kulturom i tradicijom.

Prof. dr Nensi Kondi, šef katedre za slavistiku i predsednik Centra za ruske i istočne evropske studije na Pitsburškom univerzitetu, je naglasila važnost upoznavanje drugih kultura i tradicije i čestitala Srpskom narodnom savezu na odličnom izboru filmova.

Miloš Rastović, koordinator za kuturu u Srpskom narodnom savezu, se zahvalio na pomoći i podršci Radio televiziji Srbije i Pitsburškom univerzitetu, i upoznao prisutne sa programom ovogodišnjeg festivala.

Festival je otvoren dokumentarnim filmom Obećanje u režiji Željka Mirkovića. Publika je imala priliku da uživa u uzbudljivoj priči o francuskoj porodici koja je odlučila da proizvodi vino na jugoistoku Srbije u selu Rogljevo. Ovaj dokumentarni film na dramatičan način opisuje dileme meštana u selu Rogljevo koji imaju dugu tradiciju proizvodnje vina i francuske porodice koja želi da izvozi vino iz nepoznatog vinskog regiona. Film je osvojio do sada devet međunarodnih priznanja.

Veliku znatiželju među publikom je izazvao dokumentarni film Srbi na Krfu autora Slađane Zarić u produkciji Radio televizije Srbije. Prof. dr Miloš Ković, narator u filmu, na interesantan način vodi gledaoca kroz sve bitke i teškoće kroz koje je srpska vlada, vojska i narod prolazili tokom Prvog svetskog rata. Ova je jedinstvena priča u svetskoj istoriji koja govori o stradalništvu i patnjama srpske vlade, vojske i naroda koja se povlačila preko Albanije do Krfa u Grčkoj kako bi spasila državu, čast i dočekala pomoć saveznika. Američka publika je bila zatečena patnjama srpskog naroda, ali i zadivljena njihovim herojstvom. Film je izazvao toliko uzbuđenje da je dobio poziv da učestvuje na drugim festivalima.

Veliko oduševljenje publike je izazvao film koji je zatvorio festival Santa Maria della Salute u režiji Zdravka Šotre. Pre projekcije filma, Miloš Rastović je govorio o Lazi Kostiću, jednom od najpoznatijih i najobrazovanijih srpskih i evropskih pesnika, i njegovoj ljubavi prema lepoj, šarmantnoj i obrazovanoj Lenki Dunđerski. Ove predivna i poučna ljubavna priča pred kraj devetnaestog veka između Laze Kostića, koga je i filmu glumio Vojin Ćetković, i Lenke Dunđerski, koju je glumila Tamara Aleksić, je bila inspiracija Kostiću da napiše jednu od najdivinijih poema u srpskoj i evropskoj poeziji Santa Maria della Salute.

Film na slikovit način opisuje emocije koje Kostić nije mogao da krije prema Lenki. Rapsodija njegovih emocija je izazvala erupciju u njegovoj prvoj pesmi posvećenoj njoj Gospođi L.D. Njegova nemoć da izađe na kraj sa svojim osećanjima prema Lenki je rezultirala ženidbom sa Julijom Palanački 1895. godine kada se trajno nastanio u Somboru. Nakon Kostićeve ženidbe, Lenka je umrla od tifusa, mada mnogi podaci govore da je umrla od ljubavnog bola. Kada je Kostić čuo o njenoj smrti, bio je toliko skrhan od bola da se Lenka počela pojavljivati u njegovim snovima. Taj bol je podstakao njegov rad u narednih četrnaest godina da napiše poemu kojom je Lenku učinio večnom i uzdigao srpsku poeziju na pijedestal evropske i svetske poezije. Kostić je ovu poemu završio pred kraj svog života. Umro je u Beču 26. novembra 1910. godine i sahranjen na srpskom pravoslavnom groblju u Somboru. Suze koje je izazavala ova tragična ljubavna priča su bile pomešane sa divljenjem prema srpskoj poeziji i delu Laze Kostića.

Festival je doživeo veliki uspeh zahvaljujući Srpskom narodnom savezu, najstarijoj srpskom dobrotvornom društvu u Americi koje postoji od 1901. godine, Radio televiziji Srbije i Pitsburškom univerzitetu.

U pauzi festivala posetioci su imali prilike da se upoznaju i prošire svoje znanje o srpkoj kulturi, nasleđu i istoriji, kao i da obnove znanje srpskog jezika.