Gudači u galeriji: Dejan Mlađenović - Samo viola

Sedmi koncert iz ciklusa Gudači u galeriji Radio Beograda 2 (sreda 24. april u 19 časova), nosi naslov Samo viola i na njemu će svirati naš istaknuti solista Dejan Mlađenović. On će kroz program sa delima J.S.Baha (Svitom br.1 u Ge-duru BWV 1007 i br.2 u de-molu BWV 1008, u verziji za violu) i Dejana Despića (Monolog op. 66 za solo violu) otkrivati sve, za mnoge skrivene, kolorističke i ekspresivne vrednosti ovog instrumenta toplih boja i mistične zvučnosti.

Šest svita za violončelo solo J.S.Bah je najverovatnije komponovao između 1717. i 1723. godine u Ketenu i njima stvorio dela koja spadaju u ekspresivno najintenzivnija i tehnički najsloženija ostvarenja barokne instrumentalne muzike uopšte. Sve svite su pisane u 6 stavova, sa uvodnim preludijumom i standardizovanim redosledom igara (alemanda, kuranta, sarabanda i žiga), kojima su dodata dva menueta, dva burea ili dve gavote. U svakoj je Bah pokazao nesvakidašnju maštovitost i veštinu da na jednom gudačkom instrumentu postigne veličanstvene polifone efekte i kreira vrhunska dela intenzivne i zvučne i izražajne snage.

Svite za violončelo solo, prenesene u registar viole, pokazuju koliki su kameleonski potencijali Bahove muzike, koja se sa lakoćom i bez uticaja na njene suštinske vrednosti prilagođava različitim zvučnim okolnostima. U novije vreme među stručnjacima su se čak razvile diskusije o tome da li je Bah, kada ih je pisao, imao na umu violončelo kakvo danas poznajemo, ili instrument koji je mnogo bliži violi - neku vrstu velike viole, ili violoncello da spalla (violočelo za rame). U svakom slučaju, transponovane u registar viole, za oktavu više, ova majstorska ostvarenja ne gube ništa od svoje izražajne snage i dejstvenosti.

Do savremenog doba, malo je stvaralaca u istoriji muzike razumelo složenost, neobičnost i bogatstvo zvuka viole - vekovnog nosioca altovskog glasa u gudačima, instrumenta specifične središne pozicije u gudačkom registru, koji je najčešće dobijao ulogu učesnika u pratnji. Tek od 20. veka viola postaje ravnopravni nosilac solističke uloge sa svojim već etabliranim srodnicama, a jedan od autora koji su tome doprineli jeste i srpski savremeni kompozitor Dejan Despić. On je 1979. godine napisao Monolog op. 66 za violu solo, još jedno meditativno ostvarenje koje kao da izlazi iz zvučnog sveta Bahove muzike i sa njim se na osoben način spaja.

Dejan Mlađenović (Kraljevo, 1961) svestrani je umetnik koji, ravnopravno sa solističkom, razvija i karijeru kamernog muzičara i čiji repertoar obuhvata dela širokog stilskog i vremenskog raspona, od baroka do modernog doba. Bavi se i pedagogijom i redovni je profesor viole na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu gde je završio i osnovne i poslediplomske studije u klasi profesora Petra Ivanovića. Bio je i profesor gudačkog kvarteta na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Radio je i kao umetnički rukovodilac kamernog ansambla Kamerata akademika i bio član gudačkog trija Goldberg.

Studirao je i na Pariskom kozervatorijumu (Conservatoire National Supérieur de Musique) kao stipendista francuske vlade, gde je i magistrirao u klasi slavnog Žerara Kosea, a usavršavao se kod nekih od najvećih violista našeg doba (Jurija Bašmeta, Grigorija Žislina, Džesija Levina, Emanuela Vardija i Rivke Golani).

Dobitnik je brojnih priznanja među kojima su: Nagrada Udruženja muzičkih umetnika Srbije za najbolje koncertno izvođenje godine (1994), specijalna nagrada na Prvom međunarodnom takmičenju violista održanom na Konzervatorijumu Čajkovski u Moskvi (1994), nagrada za izvođenja savremenih dela na Međunarodnoj tribini kompozitora koju je osvojio četiri puta, kao i nagrada u kategoriji Album godine časopisa „Muzika klasika", koja mu je dodeljena za dvostruki kompakt-disk Sei solo sa snimcima tri sonate i tri partite za violinu solo J.S.Baha (2018).

Osim što redovno nastupa u Srbiji, Dejan Mlađenović ima razvijenu i međunarodnu karijeru i svira na najuglednijim koncertnim podijumima kod nas i u svetu. Gostovao je u Francuskoj, Izraelu, Španiji, Norveškoj, Grčkoj, Italiji, Rumuniji, Nemačkoj, Rusiji, Švajcarskoj, Austriji, Danskoj, Velikoj Britaniji i SAD.

Posebno je posvećen izvođenju savremene muzike, posebno domaće i mnogi kompozitori su mu, inspirisani njegovim muziciranjem, posvetili svoja dela.

Urednik programa i prenosa je Bojana Žižić.