Znakovi

Spomen obeležja, kao deo javnog prostora, jednako govore o onome kome je to obeležje podignuto kao i o onima koji ga podižu. A kako je kod nas aktuelna situacija vrlo konfuzna, nisu retke tribine i okrugli stolovi posvećeni pitanju podizanja javnih spomenika kod nas.

U Kulturnom centru Beograda organizovana je panel-diskusija na temu "Spomenici u javnom prostoru" na kojoj su učestvovali: arhitekta Bojan Kovačević, istoričar umetnosti dr Branislav Dimitrijević, istoričar dr Milan Ristović, vajari Slavoljub Caja Radojčić i Dušan Petrović i Čedomir Vasić umetnik. Organizatorka i moderatorka panela bila je Gordana Dobrić, kustoskinja KCB.

Cilj organizacije panela bio je da se razmotre osnovni parametri - istorijski, društveni, politički, ali i umetnički - koji su relevantni za podizanje memorijalne plastike. Naime, mesto sećanja ili memorije, ne mora da bude samo figuralni spomenik, koji manje ili više realno predstavlja lice ili telo pojedinca u čiju se čast spomenik podiže. To mogu da budu i parkovi, fontane, kratki napisi, trgovi itd. Kao i plastične apstraktne forme koje odražavaju značaj ličnosti ili događaja. Tokom perioda socijalizma, jasno se znao idejno-tematski okvir, ali je skulptorima i arhitektama data velika sloboda u izrazu, tako da u Jugoslaviji faktički, osim par izuzetaka, nije ni bilo soc-realističkih spomenika sovjetskog tipa. Ali posle pada socijalizma, idejni orijentir se izgubio, kao i stilski i urbanistički. Primeri Spomenika Nikoli Tesli kod aerodroma, Juriju Gagarinu u istoimenoj ulici, Borislavu Pekiću na Cvetnom trgu, Hajdaru Alijevu u Tašmajdanskom parku, Nikolaju II u parku iznad Ruskog doma (nekadašnjem Devojčkom) samo su nasumični primeri dezorijentisanosti onih koji donose odluke o memorijalnoj plastici u glavnom gradu. A ona je bitan segment vizuelnog i predstavljanja i perceptovanja grada.

U Znakovima prenosimo najzanimljivije delove panela.

Urednik i voditelj Znakova: Sava Ristović