Estetika u humanističkom ključu – govori Nikola Tanasić

U globalizovanoj kulturi u kojoj je izraz „epsko" (epic) izrastao u jednu od najvećih pohvala koje gledalac može izreći za neki film ili televizijski program, nije čudo što „industrija zabave" polako ponovo otkriva antičku istoriju kao izvor inspiracije, i kao zgodan način da se domogne besplatnih predložaka iz javnog domena koji su „jednako dobri" kao fantastične franšize koje svojim vlasnicima autorskih prava donose milijarde. I dok je savremeno razumevanje Antičkog Rima (a pogotovo njegove pozne, dekadentne faze) postajalo sve čvršće i jasnije, a dok se odnos industrije prema biblijskim motivima - nekada kamenu temeljcu institucije holivudskog blokbastera - u potpunosti izmenio, Antička Grčka, sa svojom naročitom kulturom i neobičnim običajima, ostala je donekle misterija za producente, scenariste, i reditelje. U starom Holivudu to je obično podrazumevalo upotrebu obrazaca lakše prenosive, u većoj meri romanizovane (ili preciznije rečeno - romantizovane) helenističke kulture, umesto klasične helenske, što je filmove o Staroj Grčkoj, po pravilu, činilo neobično isposredovanim i nikada toliko popularnim kao analogna ostvarenja o rimskim (ili biblijskim) motivima. Istovremeno, elementi zapleta, motivi, i etičke dileme starogrčke književnosti sve su popularniji u filmovima sasvim različitih žanrova, zapaža Nikola Tansić, smatrajući da ovi trendovi postaju sve očigledniji u savremenom Holivudu, koji se istovremeno muči da (još jednom) usvoji starogrčko nasleđe kao potencijalno nepresušan izvor „epskih" radnji i zapleta, i uspešno integriše njegove elemente, figure, i oblike u filmsku i TV produkciju drugih žanrova, uključujući tu i one najpopularnije i najisplativije: epsku i naučnu fantastiku, kao i adaptacije stripova. Shodno tome, autor izlaganja prvo analizira razloge brojnih neuspeha zapadne globalizovane kulture da neposredno koristi starogrčko kulturno nasleđe, potom razmatra neke nedavne pokušaje da se razbudi zapadno interesovanje za grčku mitologiju i istoriju na filmu i televiziji, te nastoji da ustanovi zašto su se stripovi i grafičke novele ispostavili kao najuspešniji posrednik između antičkih izvornika i uspešnih globalnih blokbastera. Najzad, Tanasić će pokušati da iz svega toga izvede nekoliko opštih zaključaka o mestu antičkog grčkog nasleđa u savremenoj globalizovanoj kulturi.

Urednica ciklusa Tanja Mijović.