Muzej zvuka

U periodu renesanse, dominacija vokalne muzike koju je izvodi najsavršeniji instrument - ljudski glas, stvoren kako se verovalo od Boga - odrazila se na muzičke oblike i prakse interpretacije instrumentalne muzike, podražavanjem horskog sloga sastavljenog od soprana, alta, tenora i basa u okvirima čisto instrumentalnog ansambla - konsorta. Možda najpopularniji tip konsorta bio je ansambl sastavljen od viola, ali su postojali i konsorti flauta, u kojima su nastupali izvođači na instrumentima iz iste „porodice", ali različitih dimenzija i samim tim tonskih opsega, kako bi mogli da oponašaju četvoroglasni polifoni horski slog. U visokoj umetničkoj praksi renesanse, nije bilo mesta za soliste, a proces emancipacije instrumentalne muzike tekao je sporo i na njega su uticali brojni istorijski, kulturni i ekonomski faktori. Ipak, jedna od praksi koja je doprinela osamostaljivanju solističkih deonica, bilo je uvođenje improvizacija i ornamentacija poznatih kao „diminucije" u najvišu deonicu polifonog dela, dok su preostala tri glasa bila izvođena na instrumentu sa žicama, najčešće lauti. Od onog trenutka kada su flauta, kornet, viola da gamba ili violina preuzele jedan glas šansone ili madrigala, ukrašavajući je improvizovanim ornamentima, nekadašnja četvoroglasna struktura je neizbežno počela da menja karakter, a težište kompozicije je počelo da se premešta na tu izdvojenu deonicu. Umesto savršenog balansa između četiri glasa, sada je fokus počeo da se premešta na lepotu izvajane solističke deonice, koju je podržavala bogata i razvijena pratnja u žičanom isnstrumentu.

U 16. veku pojavio se veliki broj priručnika u kojima su objašnjavane tehnike pravljenja diminucija, sa brojnim primerima ritmičkog i melodijskog variranja osnovne melodije. Na albumu koji večeras slušate, Kejt Klark i Najdžel Nort izvode dela autora sa kraja 15. i iz 16. veka, koji su pisali dela za flautu uz pratnju laute ili teorbe i u kojima je demonstrirano umeće pravljenja diminucija.

Urednica emisije: Ivana Neimarević