Stvaralaštvo Jozefa Elsnera

U poljskoj muzičkoj istoriografiji Elsner se najčešće označava kao preteča nacionalne škole. Ovome doprinosi činjenica da je neretko koristio elemente poljskog folklora, te da se služio obrascima poljskih plesova. Jozef Elsner rođen je 1. juna 1769. godine u šleskom gradu Grodkovu, a studirao je u Vroclavu i Beču, gde se konačno odlučio da muziku načini svojim životnim pozivom. Svoju karijeru muzičara započeo je u Brnu, gde je radio kao violinista i dirigent u operi, a nastavio u Lavovu, tadašnjem Lembergu, prestonici habsburške Galicije, gde je takođe dirigovao u operskim produkcijama, ali je bio zapažen i kao kompozitor. Dve sonate za violinu iz opusa 10 komponovao je u Lavovu, 1798. godine. Prvu sonatu iz ovog opusa odlikuje inverzija tema u reprizi prvog, sonatnog stava, arija na mestu drugog, laganog stava, kao i finalni rondo u kome Elsner korstisti folklorne motive. Elsner je 1799. godine došao u Varšavu, gde će živeti i stvarati do kraja svog života, a među prvim delima koje je objavio u Varšavi je i zbirka tri ronda, koji su pisani u obrascima mazurke i krakovjaka.

Među kompozitorima koji su, kao i Elsner, bili pioniri u korišćenju forme poljskih narodnih plesova u umetničkoj muzici ističe se Bazili Bohdanovič. Rođen 1740. godine, Bohdanovič je bio aktivan u Beču, i to kao kompozitor, violinista i organizator koncerata koji su obilovali humorom, zbog čega je čak bio optuživan za „muzikantsko šarlatanstvo". Od njegovih instrumentalnih dela posebno je bila zabeležena zbirka dvanaest poloneza, koju je objavio 1780. godine.

Ernst Teodor Amadeus Hofman bio je jedan od kompozitora sa kojima je Elsner sarađivao u Varšavi početkom XIX veka, a obojica autora komponovali su opera koje svedoče o popularnosti orijentalnih tema na evropskoj sceni.

Autor Srđan Atanasovski