Džejms Boldvin: Stranac u selu

„Stranac u selu" (Stranger in the Village) je esej Džejmsa Boldvina koji je prvi put objavljen u časopisu Haper 1953. godine, a potom je uključen u njegovu prvu knjigu eseja Zabeleške domorodačkog sina (Notes of a Native Son) iz 1955. godine.

Boldvin u svom karakterističnom maniru, po kojem će svi njegovi eseji postati prepoznatljivi, polazi od autobiografskog, duboko proživljenog iskustva boravka u jednom izolovanom alpskom švajcarskom selu, kako bi preneo egzistencijalnu teskobu i zazor usled susreta sa seljanima koji prvi put u životu vide crnca. Ta polazna tačka mu služi za podrobno kontrastiranje „naivnog" evropskog odnošenja prema crncu kao prema svojevrsnom čudu i „apstrakciji", s jedne strane, i gorkih naslaga iskustva segregacije koje je preživeo i preživljava kao američki crnac, s druge. Boldvin naglašava specifičnost i nezamenjivost iskustva američkog crnca, koje se ne može reprizirati ni na jednom mestu u Evropi zbog neponovljivosti sudbine afričkih robova u Americi. Ipak, izvesne konstante rasne segregacije i belačke supremacije su prisutne gdegod se on kretao, kako nam Boldvin uverljivo sugeriše pozivajući nas (u svom tonu „propovednika") da se bez ostatka saživimo sa njegovom situacijom postavljenom kao univerzalni uzor, kao paradigma uprkos svojoj neponovljivosti. Svakako da se posebna opasnost negiranja postojanja američkog crnca krije, po Boldvinu, u „najvećoj grešci koju bi beli Amerikanci mogli napraviti", a to je da poveruju da se mogu vratiti u stanje prvobitne „nevinosti", pre nego što su njihove sudbine nepovratno i trajno isprepletane sa sudbinom američkih crnaca i na čijem iskustvu otuđenosti od sveta i stranstvovanja počiva pogled u budućnost tog istog sveta.

Preveo s engleskog Nikola Đoković.
Urednica emisije Tanja Mijović.