Hronika Trećeg programa

Na velikoj pozornici niške tvrđave od 25. do 31. avgusta publika je mogla da pogleda igrana ostvrenja: Južni vetar, Granice kiše, Izgrednici, Prokleti pas, Meso, Agape, Patuljci sa naslovnih strana, Ederlezi Rajzing, Zlogonje, O bubicama i herojima, Žaba, Komik Sans, zatim pilot epizodu serije Koreni, dokumentarac Moj život je mjuzikl i igrano-dokumentarni ostvarenje Neprilagođeni filmski grof. Glavna glumačka nagrada „Nais" pripala je Milošu Bikoviću za ulogu u filmu Južni vetar. Nagrada za najbolju žensku ulogu „Carica Teodora" (a takođe i nagrada žirija Fipresci) otišla je mladoj Marti Bjelici za rolu u ostvarenju Izgrednici Dejana Zečevića, dok je nagrada za najbolju mušku ulogu „Car Konstantin" dodeljena Radovanu Vujoviću za ulogu u istom filmu. Treba skrenuti pažnju i na novoustanovljeno priznanje - „Nagradu za najbolju komičnu ulogu", posvećenu nedavno preminulom glumcu Miloradu Mandiću Mandi, koju je dobio Srđan Todorović. Glumci iz regiona koji su ovenčani nagradama na niškom festivalu su Sebastijan Kavaca (za ulogu u filmu Ederlezi Rajzing), Fahreta Salihbegović Avdagić (Meso) i Emir Hadžihafisbegović (Žaba). U ovom tekstu Dejan Petrović će se posebno osvrnuti na filmove Meso (u režiji Saše Hajdukovića), Žaba (Elmira Jukića), Patuljci sa naslovnih strana (Milorada Milinkovića) i Ederlezi Rajzing (Lazara Bodrože).

* * *

Nedavno preminuli italijanski filozof i istoričar Domeniko Losurdo još pre šesnaest godina objavio je knjigu „Istorijski revizionizam" koja je doživela nekoliko dopunjenih izdanja i prevoda, a u izdavačkoj kući Prosvjeta iz Zagreba štampana je prošle godine u veoma solidnom prevodu Luke Bogdanića i Jasne Tkalec. Kako komentriše Todor Kuljić, u desetak eruditskih i analitičkih poglavlja Losurdo pokazuje žute mrlje (slepilo) konzervativnog i liberalnog istorijskog revizionizma, a zgusnuto komparativno izlaganje nije istorijski nego problemski strukturisano i pisano je za obrazovanu publiku, ali sa jasnim zaključcima. Losurdova ključna premisa je da nisu revolucije izvor zla, već da je to kolonijalizam koji je u sadržinskom pogledu srodan britanskom, američkom i nemačkom. Danas se neopravdano slavi Američka revolucija, a demonizuju Francuska i Oktobarska, zaboravlja se da su boljševizam i jakobinstvo reaktivno, a ne izvorno nasilje, i da Oktobar nije bio državni udar nego sveobuhvatna društvena promena. Pri tome, pisac ne negira boljševički teror (višak nasilja), ali postavlja pitanje ko ga je počeo: da li boljševici ili imperijalisti u ratu. Čitava Losurdova knjiga prožeta je sukobom dve logike: antitotalitarne (revizionističke) i antikolonijalne (kritičke). U knjizi se oseća moralni antikolonijalizam studentskog pokreta iz 1968. i evocira se doba kada je Sartr nazivao Patrisa Lumumbu „crnim Robespjerom".

Urednica emisije Tanja Mijović.