Fridrih Kitler: Optički mediji

Fridrih Kitler (1943-2011), nemački istoričar i teoretičar medija, jedan je od najoriginalnijih savremenih nemačkih mislilaca, a ciklus njegovih predavanja o optičkim medijima iz 1999. godine, potom objedinjen u knjizi Optički mediji iz 2002. godine, naišao je na ogroman odjek.

Nadahnuće - pre svega metodološko - za svoja istraživanja pronalazi Kitler kod francuskih filozofa poststrukturalista, te on, u metodskom pogledu, sledi Fukoove genealogije, u sadržinskom smislu blizak je Bartovim idejama, dok osetljivost za paradoks pronalazi u delima Žila Deleza i Žaka Deride. Zbog toga su njegova predavanja živa i duhovita, prepuna naizgled sporednih detalja iz kojih se, međutim, plete pojmovna mreža koja nam, kroz istoriju optike, približava savremeni medijski, naročito filmski izraz. U prvim svojim predavanjima bavi se Kitler istorijom i upotrebom fenjera i laterne magice, pa tu pronalazimo upravo zapanjujuće informacije poput one da je upotreba fenjera u Francuskoj u 16. veku mogla da dovede do smrtne kazne, ali ne zbog opasnosti od požara, kako se može pomisliti, već zbog magijskih svojstava svetlosti: verovalo se, naime, da pljačkaši i ubice najpre svetlošću fenjera omađijaju svoje žrtve, a potom ih opljačkaju ili ubiju (ili i jedno i drugo). U osnovi Kitlerovih zabavnih epizoda krije se, međutim, nešto ozbiljnije: istorija i teorija svetla, svojevrsna revolucija svetla koja će dovesti do filma i savremenih medijskih tehnika.

Čita Aleksandar Božović
Urednik Ivan Milenković