Klavir i javnost

Kako saznajemo iz muzičkih hronika, Johan Kristijan Bah bio je prvi kompozitor i izvođač koji je 1768. godine, odnosno pre 250 godina, održao javni resital za delima za klavir solo. Pre, ali i posle ovog događaja klavir je na koncertima za publiku koja je plaćala ulaznice bio pre svega instrument koji je nastupao uz orkestar ili kamerni ansambl, dok je muzika za klavir solo bila rezervisana za privatno, odnosno kućno muziciranje, te su tome po pravilu bili prilagođeni i virtuozni dometi ovakvih kompozicija.

Ulazak klavira kao solističkog instrumenta na javni muzički podijum bio je rezultat ne samo ambicija nove generacije kompozitora-pijanista, već i razvoja samog instrumenta. Rani klaviri, odnosno 'fortepijana' imali su mehanizam udarca čekića postavljenog kožom o par tankih žica čime je izvođačima bilo omogućeno da težinom sopstvenog pritiska na dirke - tušeom - kontrolišu jačinu samog zvuka. Iako u početku ovako proizveden zvuk nije bio voluminozniji od zvuka tada već usavršenog čembala, novi mehanizam omogućio je graditeljima da razvijaju instrumente veće snage, osnažujući rezonantnu kutiju, okvir, kao i samu mehaniku. Ne čudi da je javni koncert na kome je Johan Kristijan Bah prvi put svirao klavir solo bio održan u Londonu: upravo je engleska graditeljska škola ovog instrumenta težila velikom zvuku, čak i na uštrb preciznosti i delikatnosti artikulacije koje je negovala bečka graditeljska škola.

U večerašnjoj emisiji upoznaćemo se sa solističkim kompozicijama za klavir Johana Kristijana Baha, pre svega sa njegovim Sonata iz opusa 5 i opus 17.

Autor emisije Srđan Atansovski
Urednica Ksenija Stevanović