Antoan de Loaje i kompozitori-gitaristi

U periodu od 1791. do 1812. godine, De Loaje, inače poreklom iz aristokratske porodice, živeo je u izgnanstvu iz revolucionarne, odnosno Napoleonove Francuske. Prvih deset godina proveo je boreći se u takozvanoj Kondeovoj vojsci, jednoj od paravojnih kontrarevolucionarnih formacija francuske aristokratije. Iako je u ovom periodu bio ranjen i nije mogao da koristi desnu ruku, De Loaje je upravo tokom ovih godina komponovao neka od svojih prvih značajnih dela. Kondeovu vojsku napustio je 1800. godine, otišavši u Hambrug, gde je živeo i radio četiri godine. Svoj jedini koncert za gitaru, koji je komponovao 1799. godine, objavio je u Hamburgu 1802, u izdavačkoj kući Augusta Bema. Reč je o koncertu koji se sastoji iz samo dva stava - sonatnog alegra moderata i ronda umerenog tempa, oba u tonalitetu A-dura. Ovakva binarna struktura De Loajevog koncerta, iako neuobičajena za početak 19. veka, asocira na srodna dela u žanru sinfonije končertante, a poseduje i paralele u delima iz njegovog kamernog opusa. Ipak, imajući u vidu nedorečenosti i greške koje su nažalost prisutne u izdanju De Loajeovog koncerta, pojedini stručnjaci su mišljenja da dvostavačna struktura koncerta nije bila izvorna zamisao kompozitora, već da je do izostavljanja laganog stava iz štampanog izdanja došlo usled nemara ili tehničkih propusta.

Među italijanskim gitaristima aktivnim početkom 19. veka pronalazimo i Frančeska Molina, rođenog u Torinu iste 1768. godine kad i de Loaje. Kao i mnogi njegovi savremenici, Molino je putovao Evropom kao virtuoz na gitari, da bi na posletku bio privučen Parizom kao centrom muzike i kulture, te se 1820. godine nastanio u francuskoj prestonici, gde je živeo do svoje smrti 1847. godine.

Najznačajniji italijanski gitarista u ovom periodu bio je Mauro Đulijani, koju je slavu stekao u Beču, gde je bio aktivan između 1806. i 1819. godine. Pored toga što je nastupao na solo resitalima, Đulijani je svirao zajedno sa vodećim bečkim virtuozima tog vremena, poput pijanista Humla i Mošelesa i violiniste Majzedera. Đulijani je jedan od najzaslužnijih za relativno brzo proizvođenje zavidne literature za modernu gitaru u nizu žanrova početkom 19. stoleća. Imajući u vidu da je pre svega bio aktivan kao izvođač-virtuoz, ne čudi da važno mesto u njegovom opusu zauzimaju koncerti za gitaru. Savremenici su u Đulijanijevom sviranju najviše hvalili njegov ton i ekspresiju, koji su posebno dolazili do izražaja u oblikovanju melodioznih laganih stavova.

Autor Srđan Atanasovski
Urednica Sanja Kunjadić