Majstori baroka

Italijanski kompozitor, violončelista i pevač, Đovani Batista Vitali rođen je 1632. godine i jedan je od osnivača Filharmonijske akademije u Bolonji. Muziku je učio kod Mauricija Kacatija, koji je od 1657. radio kao kapelmajstor u crkvi San Petronio, a samo godinu dana kasnije Vitali mu se priključio na mestu violončeliste u pomenutoj glavnoj gradskoj crkvi u Bolonji. Sredinom osme decenije odlazi u Modenu, gde je trebalo da bude imenovan za zamenika kapelamajstora na dvoru porodice Este. Godine 1684. postao je kapelmajstor, ali je dve godine kasnije ovu poziciju preuzeo operski kompozitor Antonio Đanetini.

Stvaralaštvo Đovanija Batiste Vitalija uticalo je na kamernu muziku zanačajnih baroknih majstora, kao što su Arkanđelo Koreli, Đuzepe Toreli i Henri Persl. Ostao je upamćen u istoriji muzike kao jedan od utemeljivača barokne sonate, prvenstveno oblika trio sonate.

U ranim instrumentalnim kompozicijama, Vitali je pisao dela u formi sonate da kijeza, sa kojom je potom eksperimentisao. Naime, u ovim delima uspostavio je tri osnovna tipa stavova: brzi fugalni stav u parnom metru, brzi stav sa ritmovima u trodelnom metru i lagani homofoni stav. Njegovi eksperimenti podrazumevali su harmonsko povezivanje stavova, ubacivanje plesnih ritmova, skraćivanje i fragmentaciju tematskog materijala i upotrebu varijacione tehnike. Ovakav način rada nastavio je da razvija i u kasnijim opusima u kojima je preovladavala kamerna sonata.

Sonatama iz opusa 11 Vitali je dodao stilizovane francuske plesne stavove - prvenstveno bure i menuet, kao i žigu, gavotu i kurantu.

Autor emisije Jelena Damjanović