Razum i osećajnost - Kompozicije za harfu za Mariju Antoanetu

Kada je mlada austrijska nadvojvotkinja Marija Antoaneta došla na francuski dvor 1770. godine, sa sobom je donela harfu - instrument koji je dugo bio smatran amaterskim i vezanim isključivo za salone dobro obrazovanih aristokratkinja. Zahvaljujući budućoj kraljici, koja je svakog dana vežbala sviranje na harfi, ovaj instrument je doživeo renesansu i popularnost bez presedana, koja je dovela do nastanka obimnog repertoara nakon 1760. godine. Kompozitori i izvođači su se sjatili sa svih strana u Versaj, kako bi posvetili dela kraljici, koja su potom bila izvođena na izuzetno popularnim Duhovnim koncertima.

Na početku emisije ćete čuti Koncert za harfu broj 5 u Be duru Žan-Batista Krumholca, češkog kompozitora i harfiste koji je muziku učio kod Georga Kristofa Vagenzajla. Od 1773. do 1776. godine Krumholc je radio kao harfista orkestra u Esterhazi, a na Hajdnov nagovor, potom se uputio na veliku evropsku turneju. U Parizu je blisko sarađivao sa graditeljima harfi, Žan Anrijem Nadermanom i Sebastijenom Erarom, usavršavajući dizajn i konstrukciju instrumenta. Tokom njegovog života, objavljeno je 18 dela za harfu u kojima je Krumholc iznova pomerao granice ovog žičanog instrumenta, iskorišćavajući u potpunosti njegov ekspresivni potencijal.

U emisiji ćete čuti i Koncert broj 1 u Ef duru opus 9 Johana Davida Hermana. Ovaj nemački kompozitor se od 1785. godine nastanio u Parizu, gde je zahvaljujući uspehu koji je njegov koncert postigao na Duhovnim koncertima, postao privatni učitelj kraljice Marije Antoanete. Interesantno je da je Herman bio prvi kompozitor koji je komponovao za ovaj instrument, a da ga nije i sam svirao. Stoga ne treba da iznenadi to što je deonica harfe, suštinski napisana „pijanistkički" - da bi se izvela sa relativnom lakoćom, bilo je potrebno instrument naštimovati u As duru umesto uobičajenom Es duru, kako i na dovitljiv način koristiti pedale, kako bi se izbegli hromatski pokreti, što se često dešavalo kada bi kompozitori imali na umu neki drugi instrument, dok su pisali za harfu.

Urednica emisije: Ivana Neimarević