Hronika Trećeg programa

U izdanju Muzeja pozorišne umetnosti Srbije iz Beograda nedavno je objavljen treći tom Istorije srpskog pozorišta od srednjeg veka do modernog doba. Autor Borivoje Stojković postavio je sebi složen zadatak da istraži razvoj pozorišne umetnosti na svim teritorijama gde živi srpski narod i, shodno tome, načinio je pregled stvaranja ako ne pozorišnih institucija, a ono barem različitih pojavnih oblika pozorišnog života. Otuda se u prvom delu treće knjige nalaze poglavlja posvećena teatarskim pojavama u drugim sredinama - Crnoj Gori, Americi i Bosni i Hercegovini, zatim je dat pregled rada različitih putujućih pozorišnih družina koje su do Prvog svetskog rata bile nosioci razvoja pozorišnog života naročito u manjim gradovima, dok je posebna pažnja posvećena i beogradskom Narodnom pozorištu koje je po svojoj funkciji imalo prioritet. Kao i u prvim dvema knjigama, Borivoje Stojković je i u trećoj pisao o istaknutim stvaraocima iz svih pozorišnih oblasti, to jest o svakom teatarskom pregaocu od upravnika do kostimografa, pisac je sačinio odgovarajući tekst, primeren ličnosti o kojoj je reč, piše Radomir Putnik.

* * *

Izdavačka kuća Albatros plus iz Beograda objavila je ove godine knjigu Dejana Čavića Urbana glumačka moderna Ateljea 212 od 1956. do 1981. godine, koja svedoči o razvojnom i uzlaznom putu ovog teatra, a ne samo - kako autor preskromno kaže - o osobenom glumačkom izrazu koji je nastao i neko vreme negovan u ovom pozorištu. Knjiga sadrži osam poglavlja: „Zoran vs Bata" (o Zoranu Radmiloviću i Danilu Bati Stojkoviću), „Urbana glumačka moderna Ateljea 212", „Predvodnici glumačke moderne Ateljea 212", „Geneza moderne", „Revolucionarni glumci u srpskom pozorištu HH veka", „Pokretači unutar kuće", „Anglosaksonski uplivi" i „Druga generacija glumaca Ateljea 212". Inače, „urbana gluma" o kojoj piše Čavić je gluma modernog senzibiliteta, što će reći, gluma koja je napustila folklorni stil tumačenja uloga i prihvatila tekovine urbane sredine. Začetnik tog pristupa bio je Bojan Stupica koji je formirao prvi glumački ansambl Ateljea 212, u čijem sastavu su bili: Tatjana Beljakova, Ružica Sokić, Milutin Butković, Taško Načić, Bora Todorović, Dejan Čavić, Đorđe Pura, Nikola Milić, Milan Milošević, Stevan Petrović, Slavica Maras, Jasna Novak, Vera Milovanović, Olga Poznatov, Momčilo Životić i Sava Jovanović. Pisana živopisnim jezikom, oslonjena na brojne podatke i lična sećanja, Čavićeva knjiga starijeg čitaoca podseća na doba raznovrsnog i bogatog pozorišnog života, a mladome pruža „insajderski" uvid u nekadašnji život popularnog pozorišta, zaključuje Radomir Putnik.

Urednica emisije Tanja Mijović.