Muzika XX veka

Štokhauzen je možda i najvažniji nemački kompozitor svoje generacije i jedan od najuticajnijih stvaralaca evropske posleratne avangarde. Neumorni inovator, koji je istovremeno bio aktivan i kao pedagog, redefinisao je pojmove serijalne kompozicije i bio je pionir elektronske muzike. Njegove kompozicije i projekti su uvek plenili svojom ambicioznošću i imaginacijom. Rođen je 1928. godine u Kelnu. Nakon početnih časova u okviru nove muzičke škole u Darmštatu, kompoziciju je studirao na Konzervatorijumu u Parizu kod Olivijea Mesijana, gde je upoznao i Pjera Buleza i Pjera Šefera. Tokom pedesetih godina prošlog pozicionirao se kao avangardni stvaralac u polju elektronske muzike i osmišljavanja i razvijanja integralnog serijalizma. Pratio je rad Mauricija Kagela, Đerđa Ligetija i Džona Kejdža, a ubrzo je preuzeo i upravljanje muzičkim kursevima u Darmštatu gde je bio mentor kompozitorima kao što su Kornelijus Kardju i La Monte Jang. Umro je 5. decembra 2007. godine.

Delo Zodijak nastalo je 1974-1975. godine i spada u red njegovih najpopularnijih. Sastoji se iz dvanaest melodijskih formula koje predstavljaju po jedan zodijački znak. Delo je opisivano i kao „melodijska naiva", ali se pre svega zbog izuzetne melodijske jednostavnosti smatra jednim od prethodnika pokreta nove nemačke jednostavnosti. Zanimljivo je napomenuti da je Štokhauzen u Sirijusu, svom prvom važnijem delu za sintisajzer - i to EMS Synthi 100 koji poseduje i Elektronski studio Radio Beograda - iskoristio četiri melodijske formule iz ciklusa Zodijak.

Zodijak je isprva napisan za muzičke kutije, kao deo pozorišnog komada za udarački sekstet nazvan Muzika u stomaku. Kasnije ovih dvanaest melodijskih formula su izdate kao zasebno delo koje se može svirati na bilo kojem instrumentu ili instrumentalnoj kombinaciji. Odlukom komisije za umetnost i kulturu grada Kelna, od 2009. godine, svakog podneva, 48 zvona na Gradskoj kući u ovom gradu, intoniraju melodijsku formulu aktuelnog zodijačkog znaka u čast kompozitora.

Urednica Ksenija Stevanović