Radomir Đorđević: Svetomir Ristić – zaboravljeni filozof i naučnik

Povodom 130. godišnjice rođenja Svetomira Ristića, Radomir Đorđević se u ovom tekstu osvrće na život i delo ovog našeg filozofa i naučnika koji je, uz Branislava Petronijevića, bio jedna od najsvestranijih i najzanimljivijih filozofskih ličnosti prve polovine 20. veka. Ristić je rođen 26. juna (po starom kalendaru) 1886. godine u Beogradu gde je završio osnovnu školu i gimnaziju. Godine 1904. upisao se na studije na Velikoj školi u Beogradu (već naredne godine ona je prerasla u Univerzitet u Beogradu), ali zbog bolesti nije pohađao nastavu. Naredne školske godine 1905. upisao se na Univerzitet u Lajpcigu gde je proveo osam semestara. Pored filosofije, u središtu njegovih interesovanja na studijama bili su predmeti iz astronomije i fizike. Doktorirao je u dvadesetpetoj godini na Lajpciškom Univerzitetu kod ondašnjih veoma poznatih profesora Vunta i Barta sa disertacijom Indirektni dokazi transcendentalnog idealizma. Disertacija je već naredne godine objavljena na nemačkom jeziku i to u uglednom časopisu Kant-Studien, a izašla je i u izdanju Univerziteta na kome je odbranjena. Po povratku u zemlju nastavlja rad u oblasti filosofije. Godine 1911. prijavio se na konkurs Srpske Kraljevske Akademije nauka raspisan povodom dvestogodišnjice rođenja Ruđera Boškovića sa većom studijom Osnovi Boškovićeve dinamičke atomistike. Takođe je napisao udžbenik Logika za školsku i privatnu upotrebu, kao i udžbenik za fiziku u srednjim školama. Problemi nauke su bili neka vrsta konstante u Ristićevoj misli, te je 1933. godine sabrao svoja predavanja o toj temi i objavio ih pod naslovom Filozofija i nauka. Osim toga bavio se i prevodilačkim radom, priređivao je rečnike, objavio je Nemačku čitanku, te gramatiku nemačkog jezika za škole.

Među manje poznatim aktvnostima, Radomir Đoređević ističe Ristićev društveni angažman koji je najrečitije ostvaren u novini Sutra, čiji je vlasnik, direktor i urednik bio. Premda nije sačuvan nijedan komplet ovog lista, što zbog straha da bi ih nacistički okupatori mogli pronaći, što zbog rušenja Narodne biblioteke u Beogradu 1941. godine, na osnovu preostalih primeraka može se dosta toga zaključiti o slobodarskoj i patriotskoj nastrojenosti našeg filozofa.